Szokujące prognozy
Gdy Polska zatrzymała się na 72 godziny
Aleksander Mrózek
VIP Relationship Manager
Saxo Group
Globalne systemy żywnościowe nieustannie zmagają się z presją wynikającą ze wzrostu populacji, zmienności środowiska i słabości rozbudowanych łańcuchów dostaw. Te ciągłe wyzwania poddają próbie odporność tradycyjnych metod rolniczych. Równocześnie, nieustanne postępy w technologii rolniczej, uprawach miejskich i efektywnej produkcji zasobów zwiększają potencjał agrobiznesu — zarówno w wymiarze ekonomicznym, jak i środowiskowym.
W tej zmieniającej się scenerii inwestorzy często zastanawiają się nad długoterminową rolą agrobiznesu. Kapitał nieustannie trafia do innowacyjnych rozwiązań, takich jak rolnictwo wertykalne, podczas gdy bezpieczeństwo żywnościowe coraz częściej jest uznawane za kluczową kwestię polityki narodowej, a nie jedynie za cel rozwojowy. Z uwagą skupioną na odporności, zrównoważonym rozwoju i efektywności operacyjnej, agrobiznes wyłania się jako sektor dobrze przygotowany do odpowiedzi na ryzyka systemowe, jednocześnie zaspokajając rosnące globalne zapotrzebowanie.
Agrobiznes obejmuje pełne spektrum działań związanych z produkcją żywności i rolnictwem, od uprawy roślin i hodowli zwierząt, przez przetwarzanie, dystrybucję, aż po handel detaliczny. W przeciwieństwie do tradycyjnego rolnictwa, które koncentruje się tylko na produkcji, agrobiznes oznacza cały łańcuch wartości rolnictwa. Obejmuje producentów nasion, dostawców sprzętu, firmy logistyczne i sklepy spożywcze, które działają jako powiązane elementy globalnej sieci dostaw.
Aby zrozumieć agrobiznes, należy dostrzec, że odgrywa on dwie istotne role: jako główny napęd działalności gospodarczej oraz jako strategiczny filar stabilności kraju.
Ekonomicznie, system rolno-spożywczy wykracza daleko poza podstawowe rolnictwo — które samo w sobie stanowi ponad 4% globalnego PKB- obejmując działania związane z przetwarzaniem, dystrybucją, handlem detalicznym i eksportem, znacząco zwiększając jego całkowity wpływ gospodarczy. Szczególnie w gospodarkach wschodzących, agrobiznes często pełni rolę największego pracodawcy, angażując znaczącą część siły roboczej i stanowiąc fundament przychodów z eksportu.
Znaczenie ekonomiczne agrobiznesu wynika również z jego roli w promowaniu stabilnych przepływów handlowych, możliwości zatrudnienia i rozwoju obszarów wiejskich. W kontekście gospodarki globalnej, rola biznesu coraz bardziej opiera się na zapewnieniu efektywności zasobów, odporności łańcucha dostaw i zrównoważonego rozwoju — obszary, w których agrobiznes pozostaje kluczowym uczestnikiem.
Biorąc pod uwagę znaczenie agrobiznesu w utrzymaniu stabilności gospodarczej, przyjrzyjmy się, jak bezpieczeństwo żywnościowe służy jako strategiczny imperatyw w rozwoju rolnictwa.
Bezpieczeństwo żywnościowe odnosi się do sytuacji, w której wszystkie osoby mają stały fizyczny, społeczny i ekonomiczny dostęp do wystarczającej, bezpiecznej, i odżywczej żywności. Ten wielowymiarowy koncept obejmuje cztery kluczowe komponenty:
Agrobiznes bezpośrednio wpływa na każdy wymiar bezpieczeństwa żywnościowego poprzez zwiększenie efektywności, niezawodności i zrównoważenia systemów żywnościowych. Postępy w integracji łańcucha dostaw, logistyce i technologiach produkcji poprawiły dostępność i przystępność cenową żywności.
Jednak wyzwania takie jak napięcia geopolityczne, ekstremalne warunki pogodowe oraz zmienność cen surowców stanowią znaczące zagrożenie dla stabilności systemów żywnościowych. W regionach z kruchą infrastrukturą, zakłócenia w transporcie lub dostawach nawozów mogą szybko przerodzić się w kryzysy humanitarne.
W efekcie bezpieczeństwo żywnościowe wykracza poza aspekty rozwojowe, stając się strategicznym imperatywem zarówno dla rządów, jak i inwestorów. Dla udziałowców w agrobiznesie, wprowadzenie odporności i zrównoważenia do operacyjnych ram nie jest tylko dostosowaniem się do polityki, ale również koniecznością konkurencyjną.
Aby sprostać rosnącym naciskom na systemy żywnościowe, zostały wprowadzone innowacje, takie jak rolnictwo wertykalne.
Rolnictwo wertykalne to praktyka uprawy roślin w pionowo ułożonych warstwach w kontrolowanych warunkach wewnętrznych. Dzięki zastosowaniu technik bezglebowych, takich jak hydroponika, aeroponika czy akwaponika, systemy te dążą do maksymalizacji efektywności przestrzeni przy jednoczesnym minimalizowaniu zużycia zasobów.
W przeciwieństwie do tradycyjnego rolnictwa, rolnictwo wertykalne nie jest ograniczone dostępnością gruntów ornych (co oznacza ziemię, którą można zaorać i użyć do upraw) ani warunkami klimatycznymi, co czyni je szczególnie odpowiednim rozwiązaniem dla gęsto zaludnionych centrów miejskich.
Urbanistyczne rolnictwo wertykalne oferuje kilka strukturalnych korzyści:
W krajach zmagających się z szybkim procesem urbanizacji, ograniczoną ilością gruntów ornych lub wysokimi wskaźnikami importu żywności, rolnictwo wertykalne staje się skalowalnym rozwiązaniem wspierającym lokalną produkcję żywności i poprawiającym bezpieczeństwo żywnościowe.
Choć model wymaga znacznych nakładów kapitałowych i zużycia energii, postępy w integracji odnawialnych źródeł energii oraz technologii automatyzacji stopniowo minimalizują te wyzwania. W efekcie rolnictwo wertykalne nadal zyskuje zainteresowanie inwestorów, napędzane jego potencjałem do stworzenia zrównoważonych, efektywnych i odpornych systemów produkcji żywności.
Zainteresowanie inwestorów sektorem agrobiznesu rozszerzyło się poza tradycyjne grunty rolnicze, obejmując cały łańcuch wartości rolnictwa. Czynniki takie jak rosnący globalny popyt, inflacja cen żywności, zakłócenia w łańcuchu dostaw oraz rosnące znaczenie zrównoważonych praktyk przekształcają alokację kapitału w sektorze. W rezultacie strategie inwestycyjne w rolnictwie coraz bardziej koncentrują się na skalowalności, innowacjach technologicznych i odporności.
Zgodnie z prognozą rolniczą OECD-FAO na lata 2023-2032, handel światowy towarami rolnymi ma rosnąć w tempie 1,3% rocznie w nadchodzącej dekadzie, napędzany wzrostem populacji i zwiększonym zapotrzebowaniem na żywność o wyższej wartości. Ten stabilny długoterminowy popyt łączy się z krótkoterminową zmiennością cen towarów rolnych, co stwarza możliwości zarówno dla hedgingu , jak i inwestycji długoterminowych.
Kluczowe trendy wpływające na ten kierunek inwestycji to:
W miarę jak adaptacja do zmian klimatycznych staje się centralnym punktem polityki, agrobiznes wyłania się nie tylko jako sektor wzrostu, ale także jako strategiczny element w łagodzeniu ryzyk systemowych, szczególnie w portfelach koncentrujących się na tematach zrównoważonego inwestowania.
Możliwości inwestowania w agrobiznes wykraczają poza tradycyjne rolnictwo, oferując różnorodne podejścia o odmiennych profilach ryzyka, zwrotu i aspektach płynności. Oto najważniejsze z nich:
Inwestowanie w notowane na giełdzie spółki z sektora agrobiznesu, takie jak producenci nasion, producenci sprzętu lub przetwórcy żywności, oferuje dostępne punkty wejścia o wysokiej płynności. Ponadto fundusze ETF skoncentrowane na rolnictwie zapewniają zdywersyfikowaną ekspozycję w całym sektorze, śledząc indeksy obejmujące globalne łańcuchy dostaw żywności, innowacje agtech i inicjatywy w zakresie rolnictwa precyzyjnego.
REIT-y rolne dają inwestorom możliwość generowania dochodów z gruntów rolnych bez obowiązków związanych z bezpośrednim posiadaniem. Te fundusze wynajmują grunty rolne operatorom i dystrybuują przychody z wynajmu dla udziałowców. Oferują również potencjalne korzyści, takie jak dywersyfikacja portfela oraz ochrona przed inflacją, dzięki namacalnej naturze podstawowych aktywów.
Inwestycje w kapitał prywatny koncentrują się na aktywach agrobiznesowych na wcześniejszym i średnim etapie, w tym na centrach logistycznych, magazynach chłodniczych oraz infrastrukturze rolnictwa wertykalnego. Venture capital skupia się na firmach w początkowej fazie rozwoju, które tworzą agrotechniczne rozwiązania, platformy automatyzacji czy narzędzia do cyfrowych łańcuchów dostaw. Te inwestycje zazwyczaj wymagają dłuższej perspektywy czasowej i niosą wyższe ryzyko, ale oferują potencjał na znaczące zwroty oraz zgodność z założeniami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi (ESG).
Dla bardziej doświadczonych inwestorów towary i kontrakty terminowe oferują taktyczną ekspozycję na rynki rolnicze. Instrumenty te śledzą ruchy cen towarów takich jak zboża, żywy inwentarz oraz towary miękkie, działając jako zabezpieczenie przeciw inflacji i zakłóceniom w łańcuchu dostaw. Ze względu na swoją złożoność i zmienność, wymagają starannego monitorowania i dogłębnego zrozumienia dynamicznych trendów rynkowych.
Ceny towarów rolniczych są z natury zmienne, kształtowane zarówno przez długoterminowe czynniki strukturalne, jak i krótkoterminowe szoki. Wydarzenia takie jak ekstremalne warunki pogodowe, zmienne koszty wejściowe, zmiany w polityce handlowej oraz napięcia geopolityczne mogą zakłócać łańcuchy dostaw i destabilizować ceny. Znaczące, pandemia COVID-19 i konflikt między Rosją a Ukrainą doprowadziły do dużych wzrostów cen kluczowych towarów, takich jak pszenica, kukurydza i nawozy.
Inflacja odgrywa kluczową rolę w tej dynamice. Wzrosty kosztów energii i transportu często prowadzą do wyższych cen żywności, a skutki tych wzrostów mogą utrzymywać się nawet po rozwiązaniu początkowych zakłóceń w dostawach.
Dla inwestorów ta zmienność stanowi zarówno wyzwania, jak i szanse. Taktyczne strategie, takie jak inwestowanie w fundusze ETF powiązane z towarami lub kontrakty terminowe, mogą służyć jako zabezpieczenie przeciw inflacji i szokom w dostawach. Ważne jest jednak, by zrównoważyć te podejścia z długoterminowymi strategiami inwestycyjnymi, które uwzględniają cykliczny charakter rynków rolniczych, regionalne ryzyka produkcyjne oraz zmieniające się regulacje, zwłaszcza dotyczące intensywnych praktyk rolniczych.
Rolnictwo często postrzegane jest jako bardziej odporne niż inne sektory podczas spowolnień gospodarczych. Zapotrzebowanie na podstawowe produkty spożywcze zazwyczaj pozostaje na stabilnym poziomie, co oferuje ochronę przed gwałtownymi spadkami wydatków konsumenckich. W przeciwieństwie do branż uzależnionych od wydatków uznaniowych, agrobiznes zaspokaja podstawowe potrzeby, co pozwala mu skuteczniej radzić sobie ze zmianami nastrojów konsumenckich. Historycznie, grunty rolne i akcje rolnicze wykazywały mniejsze spadki niż szersze indeksy rynkowe podczas recesji, chociaż nie zawsze jest to regułą.
Mimo to rolnictwo nie jest całkowicie odporne na recesję. Regiony silnie opierające się na eksporcie mogą być podatne na wahania kursów walut oraz zmiany w międzynarodowym popycie handlowym. Co więcej, dochody rolnicze w wielu krajach zależą od subsydiów, ceł i zachęt regulacyjnych, które mogą szybko się zmieniać wraz ze zmianami polityki. Dodatkowo spowolnienie gospodarcze może prowadzić do ograniczenia wsparcia rządowego lub inwestycji w infrastrukturę rolną, co negatywnie wpływa na produktywność i rentowność.
Inwestorzy stają również przed strukturalnymi wyzwaniami. Standardy ESG (środowiskowe, społeczne i zarządcze) znacząco różnią się między rynkami, a ryzyka operacyjne związane z prawem do ziemi, warunkami pracy i wskaźnikami zrównoważenia stale się rozwijają. Mimo że rolnictwo zwykle utrzymuje stabilny popyt podczas spowolnień gospodarczych, jego wyniki finansowe w dużej mierze zależą od szerszych warunków ekonomicznych, stabilności polityki i praktyk operacyjnych, wychodząc poza sam podstawowy popyt na żywność.
Agrobiznes przeszedł przemianę od swojej tradycyjnej roli jako defensywnej alokacji. Rolnictwo wertykalne, inteligentne łańcuchy dostaw i technologie odporne na zmiany klimatyczne przesuwają sektor do centrum globalnych strategii wzrostu.
Wraz ze zmianą globalnych priorytetów w kierunku zrównoważenia, bezpieczeństwa żywnościowego i odporności łańcucha dostaw, agrobiznes oferuje ekspozycję zarówno na stabilność, jak i na transformację. Od akcji publicznych po prywatny kapitał w agrotechnologii i infrastrukturze, sektor ten łączy strukturalne wyzwania z skalowalnymi rozwiązaniami. Dla inwestorów zainteresowanych równoważeniem ryzyka z wpływem, agrobiznes oferuje teraz szansę na udział w kształtowaniu przyszłości systemów żywnościowych.
Jak "big data" i cyfrowa transformacja zmieniają branżę ropy i gazu
Wzrosty na rynkach wschodzących: możliwości, ryzyka i wpływ technologii