Szokujące prognozy
Gdy Polska zatrzymała się na 72 godziny
Aleksander Mrózek
VIP Relationship Manager
Saxo Group
Budżety militarne rosną w szybkim tempie. W 2024 roku globalne wydatki na obronę osiągną rekordowy poziom 2,7 biliona USD, co stanowi wzrost o 9,4% w porównaniu do poprzedniego roku – największy od czasów zakończenia zimnej wojny. Finansowanie obejmuje nie tylko odrzutowce i pociski, ale także kod, układy scalone i algorytmy.
W miarę jak AI zmienia narzędzia obrony narodowej, pojawia się nowa kategoria firm: takich, które projektują oprogramowanie do autonomicznych broni, systemów nadzoru i infrastruktury cybernetycznej. Niektóre z tych firm już otrzymują wsparcie kapitału prywatnego, podczas gdy inne zaczynają pojawiać się w funduszach ETF z sektora obronnego oraz na giełdach publicznych.
Zmiana ta przyciąga uwagę inwestorów, którzy wcześniej unikali branży obronnej.
Bezpieczeństwo narodowe to zdolność kraju do ochrony przed zagrożeniami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Tradycyjnie oznaczało utrzymanie silnej armii jako środka odstraszającego przed atakami lub inwazjami. Obecnie obejmuje także ochronę infrastruktury cyfrowej, zabezpieczanie łańcuchów dostaw oraz zapewnienie dostępu do kluczowych technologii, takich jak satelity, półprzewodniki, sieci energetyczne i systemy AI.
W obliczu rosnącej globalnej współzależności i geopolitycznych podziałów, rządy rozszerzają definicję tego, co należy chronić. Cyberatak na szpital, embargo na metale ziem rzadkich czy wyciek danych u kontrahenta obronnego mogą teraz prowadzić do reakcji na poziomie narodowym.
Ta szersza wizja bezpieczeństwa przekształca struktury budżetowe państw. Kraje zwiększają wydatki na obronę nie tylko w celu modernizacji broni, ale także w celu inwestowania w nowoczesne możliwości, takie jak sztuczna inteligencja, zasoby kosmiczne i infrastruktura dowodzenia cybernetycznego.
Zmiany te wpływają na przepływ kapitału w technologie związane z obronnością, a fundusze ETF z sektora obronnego dostosowują swoje portfele, aby obejmować firmy będące w samym centrum bezpieczeństwa narodowego i innowacji.
Sztuczna inteligencja szybko zmienia sposób, w jaki kraje planują, wykrywają i reagują na zagrożenia. Zamiast reagować dopiero po incydencie, narzędzia AI wspomagają wcześniejsze działania, analizując ogromne ilości danych w celu identyfikacji wzorców, lokalizacji słabych punktów i symulacjach możliwych ataków (zarówno fizycznych, jak i cybernetycznych) zanim się wydarzą.
AI w wojskowości napędza systemy nadzoru w czasie rzeczywistym, automatyzuje nawigację dronów i wspiera decydentów w przetwarzaniu informacji z pola walki. Systemy broni AI – znane również jako autonomiczne bronie – mogą śledzić, identyfikować i celować bez interwencji człowieka. Niektóre są w pełni zautomatyzowane, podczas gdy inne działają pod ścisłym nadzorem, z człowiekiem na końcowym etapie podejmowania decyzji.
Główna różnica w stosunku do wcześniejszych technologii wojskowych leży nie w samej broni, lecz w sposobie przetwarzania informacji. Tam, gdzie kiedyś radar przekazywał dane operatorowi, teraz modele AI mogą podejmować decyzje w milisekundach. Rodzi to pytania praktyczne i etyczne: kiedy kontrola człowieka powinna być obowiązkowa? Jak należy regulować użycie AI w konfliktach zbrojnych? Jak zapobiec nadużyciom czy eskalacji?
Pomimo tych wyzwań, wydatki na AI w obronności nadal rosną. Rządy finansują platformy nowej generacji, agencje wywiadowcze ulepszają systemy wykrywania zagrożeń, a kontrahenci obronni współpracują z firmami programistycznymi, aby budować infrastrukturę wzbogaconą o AI. Ponadto startupy opracowują technologie podwójnego zastosowania, które służą zarówno celom cywilnym, jak i wojskowym.
Zmiany te poszerzają zakres inwestycji w obronność. Teraz obejmują nie tylko sprzęt, ale także dane, algorytmy i infrastrukturę wspomagającą inteligentne systemy, sprawiając, że AI staje się coraz bardziej atrakcyjnym obszarem dla inwestorów skoncentrowanych na długoterminowych trendach w bezpieczeństwie.
Inwestowanie w sektor obronny tradycyjnie koncentrowało się na uznanych kontrahentach z długoterminowymi kontraktami rządowymi i stabilnymi cyklami zamówień. Jednak obecnie sektor ten obejmuje również firmy rozwijające systemy AI, platformy cybernetyczne oraz zaawansowane sensory wspierające współczesne operacje bojowe.
Wiele publicznie notowanych firm generuje znaczną część swoich przychodów z obronności. Firmy te wspierają szeroki zakres misji, od systemów lotniczych i morskich po oprogramowanie do nadzoru i platformy cyberbezpieczeństwa.
Przykłady akcji związanych z obronnością obejmują:
Podczas gdy niektóre z tych akcji są związane z tradycyjnymi platformami obronnymi, inne coraz częściej angażują się w technologie o podwójnym zastosowaniu lub wzbogacone o AI. Ekspozycja różni się w zależności od firmy, ale wszystkie działają w szeroko pojętym sektorze bezpieczeństwa narodowego i obrony.
Fundusze ETF oferują łatwy sposób na uzyskanie zdywersyfikowanej ekspozycji na sektor obronny bez konieczności wybierania poszczególnych akcji. Fundusze te zazwyczaj śledzą indeksy składające się z firm związanych z lotnictwem, wojskiem i bezpieczeństwem, zapewniając szeroki obraz trendów branżowych.
Popularne fundusze ETF z sektora obronnego obejmują:
Podczas gdy niektóre fundusze ETF koncentrują się głównie na uznanych kontrahentach lotniczych i wojskowych, inne ewoluują, aby obejmować firmy zajmujące się innowacjami obronnymi, w tym AI, systemami satelitarnymi cyberbezpieczeństwem i robotyką.
Sektor obronny przechodzi transformację, a sztuczna inteligencja znacząco wpływa na tempo i zakres tej przemiany. Oto niektóre z kluczowych możliwości przyciągających długoterminowy kapitał do tej przestrzeni:
Budżety obronne są zazwyczaj określane w cyklach wieloletnich, na podstawie celów strategii bezpieczeństwa narodowego. Zapewnia to przewidywalność przychodów dla wykonawców dostarczających platformy AI, autonomiczne urządzenia lub systemy decyzyjne oparte na chmurze. Długie okresy zamówień oferują stabilność portfela w niestabilnym sektorze.
AI w obronie nie jest przemijającym trendem; jest fundamentem przyszłych generacji technologicznych, od nadzoru i logistyki po symulacje zagrożeń i automatyczne namierzanie. Firmy rozwijające te systemy korzystają z ciągłego popytu i są na czołowym froncie technologicznego rozwoju.
Wiele technologii obronnych napędzanych przez AI ma zastosowanie zarówno na rynku wojskowym, jak i cywilnym. Obrazowanie satelitarne, narzędzia bezpiecznej komunikacji i zaawansowana robotyka są komercjalizowane w różnych sektorach, takich jak rolnictwo, logistyka i energia. Taka dualność pozwala na skalowalny wzrost poza kontraktami obronnymi.
Niestabilność geopolityczna uczyniła obronę narodową priorytetem fiskalnym. Rosnące napięcia w Europie, na Bliskim Wschodzie i w regionie Azji i Pacyfiku prowadzą do wzrostu budżetów obronnych, często z naciskiem na szybką modernizację, integrację AI i systemy autonomiczne. Inwestorzy skoncentrowani na tej tendencji korzystają zarówno z globalnego wzrostu wydatków, jak i regionalnych cyklów zbrojeniowych.
Wiele uznanych kontrahentów obronnych generuje stabilne przepływy gotówkowe i wypłaca dywidendy. Firmy te często działają na podstawie wieloletnich kontraktów rządowych, co zapewnia odporność nawet w czasie recesji. Tworzy to potencjał dla defensywnych dochodów, zwłaszcza w połączeniu z ekspozycją na segmenty o wysokim wzroście, takie jak AI i robotyka.
Przemysł obronny jest często postrzegany jako odporna branża, lecz integracja AI wprowadza nowe zawiłości, zarówno etyczne, jak i finansowe.
Oto kilka głównych ryzyk, które warto rozważyć przed dokonaniem inwestycji:
Broń autonomiczna i platformy nadzoru AI mogą budzić wątpliwości etyczne. Niektórzy inwestorzy instytucjonalni całkowicie eliminują obronę ze swoich strategii ESG, podczas gdy inni stosują kryteria oparte na zastosowaniu końcowym lub potencjale dualnym. Firmy związane z AI ułatwiającym namierzanie lub przewidywanie mogą spotkać się z kontrolą ze strony regulatorów, udziałowców i grup aktywistów.
Chociaż konflikty zwiększają popyt na technologie obronne, również zwiększają nieprzewidywalność. Restrykcje handlowe, sankcje czy embargo na broń mogą zakłócać łańcuchy dostaw i przepływy przychodów. Firmy działające w wielu jurysdykcjach mogą znaleźć się pod polityczną presją lub kontrolą eksportu.
Budżety obronne rosną na całym świecie, ale pozostają zależne od woli politycznej. Wybory, zmieniające się sojusze czy zmiany w nastrojach społecznych mogą prowadzić do zamrożeń budżetów lub przesunięć na inne priorytety (np. zdrowie publiczne czy redukcja zadłużenia). Te zmiany mogą wpływać na finansowanie projektów i długoterminowe kontrakty.
Firmy działające w przestrzeni obronnej AI muszą przestrzegać rygorystycznych regulacji krajowych i międzynarodowych. Opracowanie i eksport wrażliwych technologii często wymagają wielowarstwowych zatwierdzeń. Opóźnienia czy naruszenia mogą prowadzić do grzywien, ograniczeń czy utraty reputacji.
Systemy AI szybko się rozwijają, podobnie jak zagrożenia cybernetyczne. Firmy, które nie potrafią się adaptować, mogą zostać w tyle za bardziej zaawansowanymi konkurentami. Klienci w obronie często wymagają najnowszych możliwości, co wywiera presję na firmy, aby nieustannie inwestowały w innowacje bez gwarantowanych zwrotów.
Przemysł obronny ulega zmianom. Inteligencja, odstraszanie i strategia coraz bardziej opierają się na oprogramowaniu i algorytmach, tak samo jak na statkach i samolotach. AI napędza tę transformację, wspomagając rządy w wykrywaniu zagrożeń, automatyzacji systemów i precyzyjnych działaniach. Firmy tworzące te technologie zyskują na znaczeniu zarówno w budżetach narodowych, jak i na rynkach globalnych. Dla tych, którzy eksplorują długoterminowe trendy łączące technologię, bezpieczeństwo i politykę fiskalną, jest to obszar wart uwagi.
Jak "big data" i cyfrowa transformacja zmieniają branżę ropy i gazu
Wzrosty na rynkach wschodzących: możliwości, ryzyka i wpływ technologii