Jak przejść na wcześniejszą emeryturę: kompletny przewodnik planowania z wyprzedzeniem

Jak zaplanować wcześniejszą emeryturę

Każdy plan wcześniejszej emerytury zaczyna się od liczby, która definiuje, czym jest dla Ciebie niezależność finansowa. Ta liczba opiera się na tzw. zrównoważonej stopie wypłat (ang. sustainable withdrawal rate), czyli procencie Twoich oszczędności, który możesz wypłacać co roku tak, by nie wyczerpać środków zbyt szybko.

Zasada jest prosta:

Docelowa kwota oszczędności = roczne wydatki ÷ stopa wypłat

Jeśli Twoje planowane wydatki wynoszą 40 000 EUR rocznie, a zakładasz wypłatę na poziomie 4%, to obliczenie wygląda następująco:

40 000 EUR ÷ 0,04 = 1 000 000 EUR

Przy bardziej ostrożnej stopie 3% matematyka jest taka:

40 000 EUR ÷ 0,03 = 1 333 333 EUR

Dlatego wiele planów wcześniejszej emerytury opiera się na zasadzie około 25- do 33-krotności rocznych wydatków, zależnie od struktury aktywów, opłat, podatków i tego, jak długo pieniądze muszą wystarczyć.

Te liczby nie stanowią gwarancji, ale wyznaczają kierunek, w którym warto zmierzać, i pokazują, jak niewielkie zmiany w wydatkach, oszczędnościach lub stopach zwrotu mogą wpłynąć na Twój harmonogram. Warto też pamiętać, że osoby przechodzące na wcześniejszą emeryturę muszą stawić czoła wydłużonej perspektywie życia i ryzyku kolejności stóp zwrotu: jeśli rynki spadną w pierwszych latach emerytury, wypłacanie środków z portfela w czasie zniżek może trwale obniżyć kwotę dostępną w późniejszym okresie, a zgromadzone fundusze muszą starczyć na wiele lat.

Jak oszczędzać i inwestować, aby przejść na wcześniejszą emeryturę

Oszczędzanie i inwestowanie działają najlepiej, gdy mają wspólny cel: zastąpienie regularnej wypłaty stabilnym, samodzielnie finansowanym przychodem. Pierwszy krok to ustalenie, jaką część zarobków możesz przeznaczyć na ten cel i gdzie je ulokować. Oszczędności zabezpieczają krótkoterminowe potrzeby i stanowią bufor; inwestycje skupiają się na wzroście długoterminowym. Traktowanie ich jako elementów jednego planu pozwala utrzymać stały postęp.

Oszczędności zwykle znajdują się w gotówce lub w niskiego ryzyka rachunkach bankowych, zapewniających szybki dostęp do środków, choć gotówka może tracić wartość ze względu na inflację. To pieniądze na pokrycie nieoczekiwanych wydatków lub kilku miesięcy kosztów życia. Wszystko powyżej tej kwoty może efektywniej pracować w inwestycjach, choć inwestycje mogą zarówno zyskać, jak i stracić na wartości, a ostateczny zwrot może być niższy niż zainwestowana kwota. Fundusze długoterminowe, takie jak globalne portfele indeksowe, konta emerytalne czy zdywersyfikowane plany inwestycyjne, mogą pomóc w zwiększaniu oszczędności w dłuższym horyzoncie, choć nie ma gwarancji wyników, a opłaty i podatki pomniejszają zysk. Z czasem proporcje między tymi opcjami ulegają zmianie: gotówka daje stabilność, a inwestycje – impet rozwoju.

Dokładna struktura portfela zależy od Twojego podejścia do ryzyka, poziomu dochodów i czasu, jaki masz do dyspozycji. Niektórzy wolą mieć większą płynność, inni stawiają na możliwie największy wzrost. Ważne jest, by każdemu euro przypisać określoną rolę, a łącznie tworzyły one fundament umożliwiający wcześniejszą emeryturę.

Jak przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku 40 lat

Przejście na wcześniejszą emeryturę w wieku 40 lat to najbardziej ambitna forma wcześniejszej emerytury. Wymaga dyscypliny, która zaczyna się na długo przed tym, zanim większość ludzi w ogóle pomyśli o wolniejszym tempie życia. Ci, którym się to udaje, często rozpoczynają oszczędzanie bardzo wcześnie i traktują niezależność finansową niczym długoterminowy projekt: konsekwentny, przemyślany i oparty na konkretnych wyliczeniach rocznych kosztów życia.

Fundamentem jest wysoka stopa oszczędności. Osoby, które chcą przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku 40 lat, często odkładają od 40% do 60% swoich dochodów, kierując każdy dodatkowy euro na inwestycje, które z czasem mogą się pomnażać. Ich portfele zwykle są bardziej nastawione na wzrost i obejmują globalne akcje czy fundusze indeksowe, których celem jest wzrost długoterminowy opierający się na procentach składanych. Historyczne wyniki nie gwarantują jednak przyszłych rezultatów, a wahania rynkowe mogą być znaczne.

Równie ważny jest styl życia. Życie poniżej swoich możliwości, redukowanie większych długów i utrzymywanie niskich kosztów stałych dają elastyczność w przyszłości. Ubezpieczenie zdrowotne, fundusz awaryjny i łatwo dostępne środki na lata przejściowe (zanim będzie można skorzystać z emerytury lub kont z ograniczonym dostępem) wzmacniają stabilność planu.

Tak wczesne zakończenie pracy rzadko oznacza porzucenie jej całkowicie. Chodzi raczej o osiągnięcie stanu, w którym praca stała się opcjonalna. Niektórzy realizują wtedy projekty kreatywne, doradzają w niepełnym wymiarze godzin lub po prostu robią sobie dłuższe przerwy między kolejnymi przedsięwzięciami. Różnica polega na tym, że teraz to pieniądze wspierają ich czas, a nie odwrotnie.

Jak przejść na wcześniejszą emeryturę w wieku 50 lat

Dla wielu osób, gdy kończą 50 lat, wcześniejsza emerytura zaczyna jawić się jako cel w zasięgu ręki. Dochody często są wtedy najwyższe, największe długi – niższe, a koszty życia – bardziej przewidywalne. Wyzwanie polega teraz nie tyle na szybkim gromadzeniu kapitału, co na sprytnym zaplanowaniu pozostałych lat aktywności zawodowej.

Osoby przygotowujące się do wcześniejszej emerytury w wieku 50 lat koncentrują się na przełożeniu swojej docelowej kwoty oszczędności na konkretny plan. Na tym etapie celem nie jest całkowite liczenie od podstaw, ale raczej dopracowanie dotychczasowych działań. Wielu wcześniejszych emerytów decyduje się na ostrożniejszą stopę wypłat – około 3,3–3,5 procent (nieco poniżej wspomnianego wcześniej przedziału 3–4%) – żeby wziąć pod uwagę dłuższy czas, przez jaki ich oszczędności muszą wystarczyć. Osoba, która potrzebuje 50 000 EUR rocznie, może więc celować w kwotę od około 1,43 mln EUR (przy 3,5%) do 1,52 mln EUR (przy 3,3%) w aktywach.

Wzmocnienie tego fundamentu polega między innymi na eliminowaniu pozostałych obciążeń. Spłata zadłużenia o wysokim oprocentowaniu czy zmniejszenie salda kredytu hipotecznego obniża wydatki w przyszłości i zmniejsza kwotę, jaką co roku muszą wypracowywać Twoje oszczędności. Zbudowanie „funduszu pomostowego” w formie płynnych inwestycji lub rezerw gotówkowych pozwala pokryć koszty życia w okresie zanim będzie można sięgnąć po świadczenia emerytalne lub środki z kont z ograniczeniami wiekowymi.

Planowanie na tym etapie oznacza również przygotowanie się na rosnące koszty opieki zdrowotnej i inflację. Wczesne przeanalizowanie dostępnych form ubezpieczenia oraz ulokowanie części portfela w aktywach rosnących wraz z inflacją pomaga chronić siłę nabywczą zgromadzonych środków.

Osiągnięcie niezależności finansowej w wieku 50 lat daje Ci przestrzeń, by zwolnić tempo, zmienić priorytety lub zaangażować się w projekty, które są dla Ciebie ważne – bez presji finansowej.

Wnioski: Żyć na własnych warunkach

Każda forma wcześniejszej emerytury zaczyna się od decyzji, by żyć na własnych warunkach. Liczby są ważne, ale jeszcze istotniejszy jest powód, dla którego dążysz do tego celu. Większość ludzi nie zabiega o perfekcyjny portfel – chodzi o odzyskanie swojego czasu.

Niezależność finansowa oznacza, że to Ty decydujesz o swoim dniu. Możesz się zatrzymać, zmienić kierunek albo nadal pracować, ale tylko dlatego, że to lubisz, a nie dlatego, że musisz. Prawdziwą nagrodą jest spokój ducha płynący z poczucia, że samodzielnie wypracowałeś możliwość korzystania z własnego czasu dokładnie tak, jak chcesz.