Kiedy premia opcyjna jest „dobra”? Oto jak to rozpoznać.

Wielu inwestorów kusi pomysł wystawiania opcji w celu generowania dochodu. Założenie wydaje się proste: otrzymać premię z góry i być może zachować ją, jeśli opcja wygaśnie bez wartości. Nie każda premia jest jednak taka sama. Premia w wysokości 2 EUR może brzmieć atrakcyjnie na pierwszy rzut oka, czy rzeczywiście jest warta ryzyka?

W tym artykule wyjaśnimy, co w praktyce oznacza „dobra” premia opcyjna i jak ją oceniać w kontekście ryzyka, efektywności wykorzystania kapitału oraz prawdopodobieństwa sukcesu. Niezależnie od tego, czy wystawiasz opcje put, zabezpieczone opcje call, czy spready pionowe, ten przewodnik pomoże odfiltrować szum i skupić się na transakcjach wysokiej jakości.

Ważna uwaga: strategie i przykłady przedstawione w tym artykule mają charakter wyłącznie edukacyjny. Służą kształtowaniu sposobu myślenia i nie powinny być bezrefleksyjnie kopiowane ani wdrażane. Każdy inwestor lub trader powinien przeprowadzić własną analizę, uwzględnić swoją indywidualną sytuację finansową, tolerancję ryzyka oraz cele inwestycyjne przed podjęciem decyzji. Pamiętaj: inwestowanie na giełdzie wiąże się z ryzykiem, dlatego kluczowe jest podejmowanie świadomych decyzji.

Czym jest „dobra” premia?

W skrócie: dobra premia opcyjna to nie tylko kwota otrzymywana z góry. Liczy się relacja wynagrodzenia do ryzyka, które podejmujesz, kapitału, który wiążesz, oraz prawdopodobieństwa zachowania tej premii.

Innymi słowy, dobre transakcje polegające na sprzedaży opcji są skorygowane o ryzyko, efektywne kapitałowo i powtarzalne.

Cechy jakościowych premii

Przyjrzyjmy się temu, co odróżnia solidną okazję od takiej, która tylko ładnie wygląda na papierze.

Po pierwsze, oceń stopę zwrotu względem kapitału narażonego na ryzyko. W przypadku opcji put zabezpieczonych gotówką lub zabezpieczonych opcji call sensownym punktem odniesienia jest premia dająca 1–2% w ciągu 30 dni względem zabezpieczenia. Wokół publikacji wyników lub innych zdarzeń o podwyższonej zmienności może to wzrosnąć do 2–4%. Przy transakcjach o z góry określonym ryzyku, takich jak spready pionowe, warto celować w co najmniej jedną trzecią szerokości spreadu. Jeśli spread ma szerokość 3 EUR, dobrze jest uzyskać co najmniej 1 EUR premii.

Po drugie, spójrz na kontekst zmienności implikowanej. Premie są zwykle bardziej atrakcyjne, gdy zmienność implikowana (IV) jest wysoka na tle niedawnej historii. Poziom IV powyżej 30, a tym bardziej powyżej 50, sugeruje, że sprzedajesz, gdy opcje są „napompowane”. Dodatkowym atutem jest wykorzystanie korzystnej skośności zmienności (skew), na przykład sprzedając puty, gdy rynek jest nerwowy, lub calle podczas krótkiego short squeeze’u.

Następnie uwzględnij prawdopodobieństwo i punkt rentowności. Dobre ustawienie transakcji zwykle cechuje relatywnie wysoka szansa powodzenia. Choć wskaźnik probability of profit (POP) nie zawsze jest dostępny, praktycznym przybliżeniem jest delta opcji. Przy transakcjach bez twardo zdefiniowanego limitu straty (np. krótkie puty lub zabezpieczone call) sprzedaż opcji z deltą w przedziale 15–25 zwykle implikuje 75–85% szans na wygaśnięcie poza pieniądzem. W przypadku spreadów o zdefiniowanym ryzyku użycie krótkich strike’ów z deltą w przedziale 25–35 z reguły odzwierciedla 60–70% prawdopodobieństwa zachowania większości lub całości premii. Najlepiej, aby Twój breakeven znajdował się poza oczekiwanym ruchem instrumentu bazowego dla danego terminu wygaśnięcia.

Czas to kolejny istotny czynnik. Większość sprzedających premie skupia się na przedziale 30–45 dni do wygaśnięcia. W tym przedziale przyspiesza rozpad wartości czasowej (theta), a ryzyko gamma, czyli wrażliwość delty opcji na zmiany ceny instrumentu bazowego, pozostaje na ogół relatywnie łatwe do kontrolowania. Gamma zwykle rośnie gwałtownie w miarę zbliżania się do wygaśnięcia, przez co pozycje stają się bardziej reaktywne na niewielkie ruchy instrumentu bazowego. W ostatnim tygodniu przed wygaśnięciem nawet umiarkowane wahania mogą szybko odwrócić ekspozycję na deltę i doprowadzić do znaczących strat, jeśli pozycja nie jest ściśle zarządzana. Przedział 30–45 dni to praktyczny kompromis: korzystasz z sensownego rozpadu czasowego, nie będąc nadmiernie wystawionym na nagłe skoki ryzyka. Krótsze transakcje również mogą się sprawdzić, ale wymagają bliższego monitorowania i szybszych decyzji.

Kolejna kwestia to płynność. Spread bid–ask powinien być wąski, zwłaszcza przy tańszych opcjach. Ogólna zasada: unikaj transakcji, w których spread „zjada” więcej niż 1% premii, albo więcej niż 0,05 EUR, gdy sama premia jest poniżej 1 EUR. Otwarte zainteresowanie na poziomie co najmniej 500 kontraktów zwykle oznacza wystarczającą płynność, aby sprawnie wejść i wyjść z pozycji.

Na koniec pamiętaj o dopasowaniu do portfela. Nawet najlepiej wyglądająca transakcja na papierze może być kiepskim wyborem, jeśli nie pasuje do Twojej ekspozycji na ryzyko, dostępnej mocy nabywczej czy nastawienia kierunkowego. Przykładowo, sprzedaż puta na spółkę technologiczną, gdy już masz dużą ekspozycję na ten sektor, może zwiększyć ryzyko koncentracji. Z kolei otwieranie byczego spreadu może nie mieć sensu, jeśli reszta portfela jest już mocno nastawiona na agresywny wzrost. Szukaj okazji, które poprawiają ogólny profil „Greków” w portfelu, dodają dochód z thety lub równoważą ekspozycję na deltę i vegę.

Ogólne wskazówki

Oto kilka punktów odniesienia, z których wielu traderów korzysta:

• Opcje put zabezpieczone gotówką i zabezpieczone opcje call 1–2% zwrotu w ciągu 30 dni to solidna baza.
• Spready pionowe: celuj w premię stanowiącą co najmniej 33% szerokości spreadu. Jeśli spread ma szerokość 3 EUR, dobrze jest uzyskać 1 EUR lub więcej.
• Przekątne spready typu call lub zabezpieczone opcje call wystawiane przeciwko długiej pozycji na akcjach: krótka noga powinna pokrywać od 50 do 80% rozpadu wartości czasowej (theta decay) długiej nogi.
• Strangle lub condor: łączna premia powinna sprawiać, że oba punkty rentowności (breakeven points) leżą poza oczekiwanym ruchem.

Właściwe pytanie, które warto zadać

Zamiast pytać: „Czy ta premia jest wysoka?”, zapytaj:

Czy jestem odpowiednio wynagradzany za ryzyko oraz kapitał, które ta transakcja angażuje?

Jeśli odpowiedź brzmi „tak”, i masz jasny plan wyjścia lub korekty, istnieje spora szansa, że transakcja ma sens.

Test odporności pomysłu

Kilka szybkich sprawdzeń może wiele zmienić. Zadaj sobie pytania:

• Co się stanie, jeśli zmienność implikowana (IV) gwałtownie spadnie?
• A jeśli instrument bazowy otworzy się z luką na poziomie 1,5× oczekiwanego ruchu?
• Czy nadal będę w stanie zarządzać pozycją lub ją obronić?

Jeśli mimo to czujesz się komfortowo, prawdopodobnie masz zagranie wysokiej jakości.

Na koniec

Rozsądni sprzedający premie nie gonią wyłącznie za liczbami. Ocenią każdą transakcję wielowymiarowo: ryzyko, efektywność kapitałową, szanse powodzenia oraz dopasowanie do szerszego planu. Zwracają też uwagę na zmieniające się warunki rynkowe, takie jak wahania zmienności, wyniki spółek czy wydarzenia makro, które mogą zmienić profil ryzyka i zwrotu nawet po wejściu w pozycję. Stała rentowność w sprzedaży opcji wynika nie tyle z trafiania „wielkich wygranych”, ile z unikania słabych transakcji oraz sprawnego zarządzania stratami. Oznacza to dyscyplinę w wielkości pozycji, utrzymywanie wystarczającej mocy nabywczej na ewentualne korekty oraz świadomość, kiedy zrealizować zysk wcześniej, gdy theta wykonała już swoją pracę.

Gdy następnym razem usłyszysz, że jakaś premia jest „dobra”, będziesz mieć narzędzia, aby ocenić, czy to rzeczywiście ma sens i świadomość, że ta sama premia jutro może już nie wyglądać tak atrakcyjnie.