Een gids over overheidsobligaties en hoe ze werken

Wat krijgt u terug voor het uitlenen van geld?

Financiële kredietverstrekkers rekenen rente over leningen. Als u bijvoorbeeld geld van een bank leent, moet u het geleende bedrag terugbetalen plus een beetje extra. Dat “extra” is de rente, een percentage van het geleende bedrag. Obligaties werken op een vergelijkbare manier.

Een overheidsobligatie betaalt u op vooraf afgesproken momenten een vast bedrag aan rente. Deze betaling wordt met betrekking tot overheidsobligaties de ‘coupon’ genoemd. Omdat u regelmatige betalingen ontvangt in ruil voor het beschikbaar stellen van kapitaal (d.w.z. een activum), worden obligaties ook wel vastrentende waarden genoemd.

Alle obligaties hebben een einddatum. Net zoals uw geld voor een bepaalde periode bij een bank leent, geldt dat ook voor obligaties. U krijgt uw geld (de coupon) terug wanneer de obligatie afloopt. Dit betekent dat u gedurende een vaste periode regelmatige betalingen ontvangt, voordat de “lening” volledig wordt terugbetaald.

Wat is een overheidsobligatie?

Als we dit allemaal bij elkaar optellen, is een overheidsobligatie een financieel instrument waarmee u “geld leent” aan de overheid in ruil voor een vaste rente. In het Verenigd Koninkrijk staan overheidsobligaties bekend als gilts. In de VS staan ze bekend als Treasuries.

Hoe werken overheidsobligaties?

Overheidsobligaties hebben specifieke voorwaarden, die vaak worden bepaald door de uitgever. We bespreken hoe obligaties worden uitgegeven en verkocht op de secundaire markt in de volgende secties. Voor nu zijn dit de belangrijkste termen die je moet kennen als het gaat om handelen in overheidsobligaties:

Maturity:

Dit is het moment waarop de obligatie (lening) afloopt en de aflossing verschuldigd is. Overheidsobligaties kunnen verschillende looptijden hebben. Zo kunt u bijvoorbeeld kiezen voor obligaties die over 10 jaar of 30 jaar aflopen.

Principal:

Dit is de nominale waarde van de obligatie. Dat wil zeggen het bedrag dat de houder van de obligatie uitbetaald krijgt.

Bond price:

De uitgifteprijs van de obligatie zou gelijk moeten zijn aan de nominale waarde (principal). Dit komt doordat dit het leenbedrag is. Zoals we in de volgende sectie zullen bespreken, kunt u de obligaties kopen/verkopen op de secundaire markt. De prijzen op de secundaire markt komen mogelijk niet overeen met de nominale waarde van de obligatie.

Coupon dates:

Dit zijn de data waarop de uitgever verplicht is de coupon te betalen. Dit detail wordt gedefinieerd door de obligatie, maar er zijn standaard coupondata: jaarlijks, halfjaarlijks, per kwartaal of maandelijks.

Coupon rate:

Hoe worden overheidsobligaties uitgegeven?

Overheidsobligaties worden meestal uitgegeven via een veiling. De overheid besluit dat zij obligaties wil uitgeven tot een bepaald bedrag om een project te financieren of schulden af te lossen. De overheid bepaalt de voorwaarden van de obligaties aan de hand van de criteria uit de vorige sectie. Deze obligaties worden vervolgens geveild en doorgaans aangekocht door banken of financiële instellingen.

Heel vaak betekent dit dat u obligaties koopt op de secundaire markt. Als de obligaties door een financiële instelling zijn gekocht, kunt u ze als particuliere klant rechtstreeks of via een tussenpersoon, zoals een online broker, kopen. Dit proces van kopen op de secundaire of open markt betekent dat u mogelijk een premie betaalt voor de obligatie.

Zo werkt handelen in overheidsobligaties. De eigenaar van de oorspronkelijke obligatie kan de voorwaarden van de verkoop bepalen. Hij of zij kan de obligatie verkopen voor minder dan de nominale waarde of juist voor meer. U moet rekening houden met de prijs van de obligatie en het potentiële rendement voordat u koopt. Evenzo kunt u, zodra u een obligatie bezit, deze op de open markt verkopen. Op deze manier kunt u zelf de verkoopvoorwaarden bepalen.

Het verkopen van obligaties op de secundaire markt

Door te handelen in overheidsobligaties kunt u profiteren van vooraf overeengekomen rentebetalingen, zoals gedefinieerd in de voorwaarden van de obligatie. Sommige beleggers vinden het prima om deze voorwaarden te accepteren en coupons te innen tot de obligatie afloopt. Hiermee behandelt de obligaties als een investering.

Maar omdat obligaties, net als aandelen, financiële instrumenten zijn, heeft u ook de mogelijkheid ze te verkopen. Als u al in aandelen heeft gehandeld, snapt u al hoe dit werkt. Je koopt aandelen in een bedrijf en kunt deze vervolgens, als je dat wilt, verkopen op de open markt voor een bepaalde prijs. Dit geldt ook voor overheidsobligaties. U heeft de optie om een obligatie op de open markt te verkopen tegen een bepaalde prijs. Als die prijs hoger is dan wat u oorspronkelijk voor de obligatie heeft betaald (d.w.z. meer dan de oorspronkelijke waarde), maakt u winst.

Zoals bij alle financiële instrumenten is er geen garantie dat het verkopen van uw obligatie op de open markt winst oplevert. Het kan zo zijn, maar het staat niet vast. Dus als u wilt handelen in overheidsobligaties, moet u de markt begrijpen en de beschikbare tools gebruiken om de nodige analyses uit te voeren. Het punt is echter dat u obligaties eenvoudig kunt verkopen op de open markt of, als u dat wilt, kunt kopen op de open markt.

Voorbeeld van het verkopen van obligaties op de open markt:

Laten we eens kijken naar een voorbeeld van hoe en waarom u een obligatie op de open markt zou kunnen verkopen:

U bezit een obligatie ter waarde van 1.000 EUR met een jaarlijkse couponrente van 5%. Dit betekent dat uw obligatie elk jaar 50 EUR uitkeert. U heeft gepland om de obligatie 10 jaar aan te houden, maar na vijf jaar ziet u een kans die potentieel lucratiever kan zijn. U wilt wat kapitaal vrijmaken, dus besluit u de obligatie te verkopen.

Omdat de markt is veranderd en er mogelijk betere kansen beschikbaar zijn, besluit u om uw obligatie met korting te verkopen. U doet dit omdat u kapitaal wilt vrijmaken en denkt dat, als de nieuwe kans zo lucratief is als u verwacht, de winst die u daar behaalt het verlies dat u op de verkoop maakt zal compenseren. In dit voorbeeld verkoopt u de obligatie daarom voor 950 EUR.

De voorwaarden van de obligatie blijven hetzelfde. Iedereen die deze obligatie koopt, ontvangt nog steeds jaarlijks een coupon van 50 EUR. Het belangrijke punt hier is echter dat de couponrente voor de nieuwe eigenaar niet 5% meer is. Zoals we al hebben gezegd, is het rentepercentage gebaseerd op de waarde van de obligatie en de couponuitkering. Iemand die de obligatie koopt voor 950 EUR, heeft een couponrente (d.w.z. rendement) van 5,26% in plaats van 5%.

Dit is waarom mensen handelen in obligaties

Dit is een van de belangrijkste redenen waarom mensen in overheidsobligaties beleggen op de open markt. De juiste obligatie kan een beter rendement opleveren dan het oorspronkelijke couponpercentage. Dus in dit voorbeeld verkoopt iemand een obligatie van 1.000 EUR met een couponrente van 5% voor 950 EUR.

Iedereen die deze obligatie koopt, krijgt een obligatie ter waarde van 1.000 EUR voor 950 EUR, wat een voordeel van 50 EUR oplevert. Omdat de oorspronkelijke obligatie nog steeds 1.000 EUR waard is en de couponrente vaststaat op 5% (d.w.z. 50 EUR), behoudt de nieuwe eigenaar deze condities. Dat betekent dat hij of zij een korting van 50 EUR krijgt en een hoger rendement behaalt dan de oorspronkelijke eigenaar van de obligatie.

Factoren die de prijs van obligaties kunnen beïnvloeden

Overheidsobligaties kunnen in waarde stijgen of dalen. Dat betekent niet dat de waarde van de obligatie zelf (d.w.z. de nominale waarde) verandert. De premie waarvoor u een obligatie kunt verkopen, kan echter veranderen. Stel dat u een obligatie van 1.000 EUR hebt en de marktomstandigheden maken deze aantrekkelijk. Dan zou u deze voor meer dan 1.000 EUR kunnen verkopen. Als de marktomstandigheden niet optimaal zijn, zou u de obligatie mogelijk voor minder dan 1.000 EUR moeten verkopen.

Enkele factoren die de prijs van overheidsobligaties kunnen beïnvloeden, zijn:

Vraag:

Overheden bepalen hoeveel obligaties er worden uitgegeven. Hoewel het aanbod niet verandert, kan de vraag veranderen door diverse factoren, waaronder inflatie en rente.

Inflatie:

Stijgende inflatie is vervelend nieuws voor houders van obligaties. Waarom? Omdat betalingen worden gedaan tegen een vast tarief. Door inflatie verliest geld aan koopkracht. Dus als u vandaag minder kunt kopen voor 1 EUR in de supermarkt dan op het moment dat u een obligatie kocht, is de betaling minder waard. U ontvangt nog steeds hetzelfde bedrag, maar het levert u in de praktijk minder op.

Bovendien hebben rentes de neiging te stijgen wanneer de inflatie toeneemt. Als u meer rente op uw geld bij een bank kunt krijgen, waarom zou u dan obligaties aanhouden? Het antwoord is: dat doet u niet. Het draait allemaal om het vinden van producten met het beste rendement. Dus als de inflatie hoog is en de rente hoger wordt dan de couponrente van uw obligaties, is het misschien tijd om te verkopen.

Rente:

Als de rente lager is dan de couponrente van een obligatie, is dat aantrekkelijk voor beleggers. Denk er zo over: als een bank u 1% rente biedt en een obligatie 5%, waar zou u dan uw geld liever in stoppen? De rente kan schommelen, maar er zijn momenten dat obligaties een beter rendement opleveren. In zulke tijden kan het gunstiger zijn om obligaties aan te houden.

Looptijd:

Hoe lang een obligatie nog loopt, heeft invloed op hoe aantrekkelijk deze is. Hoe langer de overheidsobligatie nog loopt, hoe meer rentebetalingen de houder ontvangt. Dat is uiteraard aantrekkelijker. Looptijd speelt ook een rol bij de rente. Nieuw uitgegeven obligaties houden rekening met de huidige rente. Als de vervaldatum 10 jaar in de toekomst ligt en het lijkt erop dat de rente zal dalen, kan de waarde van de obligatie stijgen.

Kredietwaardigheid:

Overheidsobligaties worden, zoals de naam al zegt, gegarandeerd door de overheid. Dit wordt doorgaans gezien als een ijzersterke garantie, omdat overheden de touwtjes in handen hebben. Daarom beschouwen beleggers obligaties vaak als beleggingen met een laag risico. Helaas is een ijzersterke garantie niet altijd zo ijzersterk.

Als een overheid kampt met enorme economische problemen of het risico loopt ten val te komen, kan het zijn dat deze niet in staat is zijn schulden te betalen. Om die reden moet u de kredietwaardigheid van een overheid controleren. Dit verschilt niet veel van hoe een bank uw persoonlijke kredietwaardigheid checkt voordat u een lening krijgt. Als de kredietwaardigheid van een overheid laag is, zal een obligatie minder aantrekkelijk zijn dan wanneer de kredietwaardigheid hoog is. U kunt bij kredietbeoordelaars zoals Moody’s en Fitch Ratings zien hoe hoog (of laag) het risico van een overheid wordt beoordeeld.

Waar u op moet letten: de soorten overheidsobligaties waarin u kunt beleggen

Zoals gezegd heten overheidsobligaties in het Verenigd Koninkrijk ‘gilts’ en in de VS ‘Treasuries’. Obligaties kunnen een vaste couponrente hebben (d.w.z. rente) of meebewegen met de inflatie. Dat laatste heet in het VK een ‘index-linked gilt’ en in de VS ‘Treasury Inflation-Protected Securities (TIPS)’.

Britse gilts

Gilts worden benoemd aan de hand van hun looptijd en rente. Bijvoorbeeld, een 1½% Treasury Gilt 2047 betekent dat de obligatie een couponrente van 1,5% heeft en afloopt in 2047.

Amerikaanse Treasuries

Overheidsobligaties in de VS (Treasuries) worden ingedeeld op basis van de looptijd:

• Treasury bonds (T-bonds) hebben een looptijd van meer dan tien jaar
• Treasury bills (T-bills) hebben een looptijd van minder dan een jaar
  
• Treasury notes (T-notes) hebben een looptijd van één tot tien jaar

Doe onderzoek en accepteer de risico’s

Als u wilt beleggen in overheidsobligaties, is het nodig dat u de basis begrijpt, de markt analyseert en accepteert dat je mogelijk geen winst maakt. Overheidsobligaties worden gedekt door overheden, wat betekent dat er een bepaald niveau van zekerheid is wat betreft couponbetalingen en de obligatie zelf. Maar zodra u de open markt betreedt, is er geen garantie dat het kopen of verkopen van obligaties prijzen oplevert die u winst opleveren.

U weet nu ook dat diverse politieke en economische factoren de waarde van overheidsobligaties kunnen beïnvloeden. Als u een 30-jarige obligatie hebt die voorheen aantrekkelijk was vanwege lage rentes, maar de inflatie begint te stijgen, is uw obligatie misschien niet meer zo interessant. Daarom moet u onderzoek doen. Maak gebruik van de technische tools en marktinzichten van uw broker; als u deze combineert met eigen onderzoek, kunt u bepalen of het de moeite waard is om obligaties te kopen, aan te houden of te verkopen.