Marktrisico en hoe je het afdekt

Risico op aandelenkoersen 
Risico op aandelenkoersen doet zich voor wanneer de waarde van een effect plotseling verandert. Dit type marktrisico richt zich doorgaans op de aandelenmarkt. Hoewel de prijs van aandelen door allerlei factoren kan worden beïnvloed, zijn er twee overkoepelende risicocategorieën: systematisch en niet-systematisch. 

Systematisch risico 
Systematisch risico heeft betrekking op een industrie of sector. Stel dat je aandelen in Apple bezit en er een crisis uitbreekt in de technologiesector of de mobieletelefoniesector, dan zou dat jouw bezit beïnvloeden. Ook de hele sector zou door de crisis worden geraakt. 

Niet-systematisch risico heeft betrekking op een specifiek bedrijf. Stel dat de CEO van Apple zou worden ontslagen wegens wangedrag, dan kan dat de waarde van het bedrijf schaden. Niet-systematisch risico is dus niet gerelateerd aan het “systeem”, maar aan individuele bedrijven. Het blijft echter een vorm van marktrisico waarmee je rekening moet houden, naast het algemene (oftewel systematische) risico. 

De veranderende waarde van grote grondstoffen zoals goud, maïs en ruwe olie kan van invloed zijn op diverse financiële markten. Deze schommelingen houden vaak verband met politieke, seizoensgebonden of regelgevende veranderingen. Het zijn echter niet de enige redenen. 

Denk bijvoorbeeld aan de olieprijs in de afgelopen jaren. Door wereldwijde gezondheidskwesties en protesten rond klimaatverandering is de olieprijs volatiel geworden. Hieruit kunnen we concluderen dat elke belangrijke gebeurtenis die invloed heeft op het dagelijks leven, zoals reisbeperkingen, de prijs van grondstoffen kan beïnvloeden. 

Risico op grondstoffenprijzen heeft duidelijk invloed op investeringen in goud, olie, maïs, enzovoort. Toch kunnen deze schommelingen ook andere markten raken. Als de brandstofprijzen bijvoorbeeld hoog zijn, kunnen transportbedrijven en luchtvaartmaatschappijen daar last van krijgen. Ook toeleveringsketens kunnen gevolgen ondervinden. 

Dus wederom zien we dat veranderingen op één gebied verschillende, op het eerste gezicht niet-verwante financiële markten kunnen raken. We noemen ze “schijnbaar” niet-verwant omdat ze misschien niet direct gelinkt lijken, maar uit marktrisico’s blijkt dat alle financiële markten in zekere zin met elkaar verbonden zijn. 

Hoe marktrisico meten 

Nu we hebben uitgelegd wat marktrisico is en op welke vier aspecten je moet letten, is het laatste punt om naar te kijken hoe je marktrisico kunt meten. Hoe pak je dat aan? Er zijn twee belangrijke manieren om marktrisico in kaart te brengen: 

Beta: Deze maatstaf voor marktrisico bekijkt de historische prestaties van een aandeel en vergelijkt die met de markt als geheel. Dit geeft inzicht in de mate van volatiliteit van het aandeel en of het in lijn beweegt met de markt. 

Value-at-Risk (VaR): Dit is een statistische methode waarmee je het potentiële verlies over een bepaalde periode beoordeelt. Hierbij worden de omvang van een mogelijk verlies, de kans dat dit verlies optreedt en de periode waarin dit kan gebeuren meegenomen. Deze variabelen samen geven in een VaR-berekening een percentage kans op hoeveel waarde een effect/portefeuille/markt kan verliezen. 

Hoewel Beta en VaR kunnen helpen om marktrisico te meten, zijn ze niet onfeilbaar. Je moet ze mogelijk samen gebruiken. Het kan ook zijn dat je er geen gebruik van maakt, bijvoorbeeld omdat de gebeurtenis onverwacht is of buiten je controle ligt. Meten van marktrisico is dus belangrijk maar geen exacte wetenschap. Je kunt marktrisico niet uitschakelen. Het is er altijd en daarom moet je de potentiële effecten incalculeren en eventuele negatieve schommelingen accepteren als ze zich voordoen. 

Risicomanagementstrategieën 

Diversificatie is een veelgebruikte methode voor risicobeheersing in trading. Een gediversifieerde portefeuille betekent dat je investeert in verschillende soorten financiële instrumenten. Zo kun je bijvoorbeeld aandelen hebben in twee bedrijven, een positie in forex en aandelen in oliebedrijven. De theorie hierachter is dat je risico beter kunt spreiden door een gevarieerde portefeuille aan te houden. Dus als forex het bijvoorbeeld moeilijk heeft, kan de rest van je portefeuille in een stijgende markt zitten. Hierdoor weegt een daling van forex minder zwaar op je totale resultaat. 

Deze strategie werkt echter niet om marktrisico te beperken, omdat het probleem dan breder is. Wanneer rentarisico bijvoorbeeld één sector raakt, kan het ook andere sectoren negatief beïnvloeden. Het is dus een algemeen probleem dat verschillende markten kan treffen en daarmee verschillende financiële instrumenten. Dat betekent dat het niet veel uitmaakt of je belegt in aandelen, forex of olie. Als één onder druk staat, is er een risico dat ze allemaal onder druk komen te staan.

Marktrisico afdekken 

Als diversificatie je niet kan helpen om marktrisico te beperken, wat kun je dan wel doen? Het is bijna onmogelijk om marktrisico volledig weg te nemen, maar hedging kan je enige bescherming bieden. 

Met deze strategie neem je het risico nooit helemaal weg, maar je kunt negatieve schommelingen wel beperken. Kort gezegd houd je bij hedging twee of meer posities tegelijk aan. Het doel is om verliezen in het ene gebied te compenseren met winsten in een ander gebied. 

Stel dat je in forexhandel een longpositie hebt op USD/GBP. Om je positie in te dekken tegen valutarisico, kun je besluiten ook een shortpositie in te nemen. Dat betekent dat je dezelfde valutapaar tegelijk koopt én verkoopt. Je behaalt dan winst als de valuta in waarde stijgt óf daalt. 

Natuurlijk worden je winsten deels tenietgedaan door je verliezen en andersom. Maar je neemt twee posities in om je risico te spreiden. Zo kun je je beter indekken tegen bewegingen in beide richtingen. Het is hierbij echter belangrijk om te begrijpen dat je een hedge niet te lang moet aanhouden. 

Hedging wordt doorgaans gezien als een kortetermijnstrategie, omdat het je winst kan aantasten. Daarom neem je meestal een hedge in wanneer het marktrisico of de kans op marktrisico hoog is, en stop je weer als de volatiliteit afneemt. Het is lastig om dit perfect te timen en hedging zal marktrisico niet wegnemen. Maar het is wel een hulpmiddel om risico te verminderen. 

Risico begrijpen en accepteren is een belangrijk onderdeel van traden. Het beperken van de impact van risico is ook belangrijk, maar de belangrijkste boodschap van deze gids is dat marktrisico er altijd zal zijn.