What’s the difference between management fees and performance fees? Discover how they work and how they affect investor returns.

Beheerkosten versus prestatievergoedingen: wat is het verschil en waarom is het belangrijk

Pricing
Saxo Be Invested

Saxo Group

Beleggingskosten zijn een essentieel, maar vaak verkeerd begrepen onderdeel van portfoliomanagement. Deze kosten, die in verschillende vormen voorkomen, hebben een directe impact op de rendementen die beleggers behalen.

Tot de belangrijkste kostenposten om te begrijpen behoren beheerkosten en prestatievergoedingen—twee verschillende fee-structuren die fondsbeheerders gebruiken om inkomsten te genereren en operationele kosten te dekken. Beheerkosten worden in rekening gebracht, ongeacht de prestaties van een fonds, terwijl prestatievergoedingen afhangen van hoe goed een fonds daadwerkelijk presteert. Samen vormen deze kosten de financiële relatie tussen beleggers en fondsbeheerders.

Wat zijn beheerkosten?

Beheerkosten zijn doorlopende kosten die beleggers betalen voor professioneel fondsbeheer. Deze kosten worden meestal berekend als een percentage van de assets under management (AUM), zodat fondsbeheerders een stabiele inkomensstroom ontvangen, ongeacht de prestaties van het fonds.

Fondsbeheerders halen deze kosten rechtstreeks uit het vermogen van beleggers, wat betekent dat beleggers ze ook betalen in jaren waarin het fonds minder goed presteert. Hoewel deze kosten belangrijke functies ondersteunen die nodig zijn om een fonds te beheren, kunnen buitensporige beheerkosten de langetermijnrendementen aantasten. Het beoordelen van beleggingsfondskosten is daarom een cruciaal aandachtspunt voor beleggers.

Beheerkosten financieren doorgaans drie kerngebieden van de bedrijfsvoering van een fonds:

  • Fondsadministratie. Dekt administratie, naleving van regelgeving, controles, beleggersrapportages en bewaarnemingsdiensten om de juridische en financiële integriteit te waarborgen.
  • Portfoliobeheer. Betaalt de vergoeding van fondsbeheerders, analisten en risicomanagers, die toezicht houden op de selectie van activa en de uitvoering van de beleggingsstrategie.
  • Operationele kosten. Omvat kantoorruimte, technologische infrastructuur, eigen onderzoekstools en salarissen van niet-beleggingspersoneel, zoals compliance- en IT-medewerkers.

Beheerkosten komen veel voor bij mutual funds, hedgefondsen, private equity en andere actief beheerde beleggingsvehikels. Het percentage verschilt per type fonds; hedgefondsen en private equity rekenen vaak hogere tarieven vanwege hun kapitaalintensieve strategieën.

Hoe worden beheerkosten berekend

Beheerkosten worden berekend als een percentage van het totale vermogen (AUM) van een fonds en periodiek ingehouden—vaak maandelijks of driemaandelijks. Hoewel het tarief zelf vaststaat, schommelt het daadwerkelijke bedrag naargelang de AUM verandert door marktbewegingen, instroom of onttrekkingen.

De standaardformule voor het berekenen van beheerkosten is:

Beheerkosten = AUM × Jaarlijks tarief × (Dagen in periode / 365)

Stel dat een hedgefonds USD 500 miljoen beheert en een jaarlijkse beheervergoeding van 1,5% hanteert. De maandelijkse kosten bedragen dan:

500M × 1,5% × (30 / 365) = USD 616.438 (maandelijks)

Deze kosten worden verspreid over het jaar in mindering gebracht op het fondsvermogen.

Sommige fondsen hanteren getrapte beheerkosten, waarbij het percentage daalt naarmate de AUM toeneemt. Deze structuur stimuleert beleggers om grotere bedragen in te leggen en stelt fondsbeheerders in staat concurrerend te blijven.

Een fonds kan bijvoorbeeld:

  • 1,5% rekenen over de eerste USD 100 miljoen
  • 1,25% over de volgende USD 400 miljoen
  • 1% over het vermogen boven USD 500 miljoen

Voor een fonds van USD 600 miljoen ziet de blended annual fee er dan als volgt uit:

  • USD 1,5 miljoen over de eerste USD 100 miljoen
  • USD 5,0 miljoen over de volgende USD 400 miljoen
  • USD 1,0 miljoen over de laatste USD 100 miljoen
  • Totale vergoeding: USD 7,5 miljoen op jaarbasis

Dankzij deze blended-structuur ligt het effectieve tarief lager dan bij een model met een vast tarief.

Natuurlijk variëren beheerkosten naargelang de beleggingsinstrumenten, gebaseerd op complexiteit, mate van actief beheer en operationele kosten:

  • Mutual funds & ETF's. Meestal ligt de range tussen 0,02% en 1,5%, met passieve indexfondsen aan de onderkant en actief beheerde fondsen aan de hogere kant.
  • Hedgefondsen. Beheerkosten bij hedgefondsen liggen doorgaans tussen 1% – 2%. Veel fondsen hanteren een '2 and 20'-model, waarbij 2% van de AUM en 20% van de winst als prestatievergoeding worden gerekend, soms met een minimumerendement voordat de prestatievergoeding wordt toegepast.
  • Private equity & venture capital. Hanteren gewoonlijk 1,5% – 2% over het toegezegde kapitaal, plus 20% carried interest (winstdeling).

Prestatievergoedingen en hoe ze werken

Prestatievergoedingen zijn vergoedingen die worden betaald aan fondsbeheerders op basis van de winst van het fonds. In tegenstelling tot beheerkosten, die altijd in rekening worden gebracht ongeacht de prestaties, ontvangen beheerders pas een prestatievergoeding wanneer er daadwerkelijk rendement wordt gerealiseerd. Hiermee worden hun belangen afgestemd op die van beleggers. Tegelijkertijd kan een onzorgvuldig ingerichte structuur ook overmatig risicogedrag aanmoedigen.

De meest voorkomende structuur voor prestatievergoedingen is het '2 en 20'-model, dat er als volgt uitziet:

  • 2% beheerkosten. Wordt berekend over het beheerde vermogen (AUM), ongeacht de prestaties.
  • 20% prestatievergoeding. Van toepassing op de netto vermogenswinst, vaak met aanvullende voorwaarden.

Voorbeeldberekening:

  • Belegd kapitaal: USD 10 miljoen
  • Fondsrendement: 15% (USD 1,5 miljoen winst)
  • Prestatievergoeding (20% van USD 1,5 miljoen): USD 300.000
  • Netto winst voor belegger: USD 1,2 miljoen

Sommige fondsen rekenen prestatievergoedingen over alle winsten, terwijl andere eisen dat beheerders een bepaald rendement overstijgen voordat zij aanspraak maken op een variabele vergoeding.

Om eerlijkheid te waarborgen en buitensporige kosten te voorkomen, hanteren veel fondsen de volgende bepalingen:

High-water mark

Een high-water mark zorgt ervoor dat fondsbeheerders uitsluitend prestatievergoedingen ontvangen voor nieuwe winsten en niet voor teruggewonnen verliezen.

Voorbeeld: De waarde van een hedgefonds daalt van USD 100 miljoen naar USD 90 miljoen. De beheerder kan pas prestatievergoedingen innen zodra het fonds weer boven de vorige high-water mark van USD 100 miljoen stijgt.

Dit beschermt beleggers tegen kosten die in rekening zouden worden gebracht wanneer het fonds zich alleen herstelt na een daling.

Hurdle rate

Een hurdle rate stelt een minimaal vereist rendement vast voordat prestatievergoedingen worden toegewezen.

Voorbeeld: Een hedgefonds heeft een hurdle rate van 7% en behaalt een rendement van 12%. De prestatievergoeding geldt dan alleen voor de extra 5% boven de hurdle.

Typische hurdle rates liggen tussen 6% en 8%, waardoor kosten alleen worden berekend als de beheerder boven de marktprestaties uitkomt.

Prestatievergoedingen komen veel voor bij beleggingsvehikels die sterk leunen op actief beheer:

  • Hedgefondsen. Vaak gestructureerd volgens het '2 en 20'-model, met aanvullende voorwaarden zoals high-water marks en hurdle rates.
  • Private equity & venture capital. Ontvangen carried interest, doorgaans 20% van de gerealiseerde winst, nadat een voorkeursrendement (7-8%) is behaald.
  • Sommige actief beheerde mutual funds. Een klein aantal mutual funds hanteert prestatiegebonden vergoedingen, doorgaans met een hurdle rate om de extra kosten te rechtvaardigen.

Beheerkosten versus prestatievergoedingen: belangrijkste verschillen

Beleggingsfondsen gebruiken zowel beheerkosten als prestatievergoedingen om fondsbeheerders te betalen, maar deze fee-structuren hebben elk een ander doel en beïnvloeden beleggers op verschillende manieren.

  KenmerkBeheerkostenPrestatievergoedingen
In rekening gebracht overAssets Under Management (AUM) of toegezegd kapitaal (bij private equity)Winst van het fonds (soms alleen over rendement boven een hurdle rate)
Vast of variabel?Percentage-gebaseerd, maar varieert met veranderingen in het beheerde vermogenVariabel (afhankelijk van prestaties)
Gangbaar bijMutual funds (AUM-gebaseerd), hedgefondsen (AUM-gebaseerd), private equity (op basis van toegezegd kapitaal)Hedgefondsen, private equity (carried interest), venture capital (carried interest)
Voordeel voor beleggerZorgt voor operationele stabiliteit, maar verlaagt de nettorendementen ongeacht prestatiesStemmen de belangen van de beheerder af op het rendement van de belegger, maar kunnen hogere risicobereidheid aanmoedigen
Mogelijke nadelenWordt altijd in rekening gebracht, ongeacht de prestaties van het fondsKan tot overmatige risicobereidheid leiden als er geen goede regulering is

Wanneer gebruiken fondsen elk type vergoeding?

Beheerkosten komen voor bij de meeste beleggingsfondsen, hedgefondsen en private equity-fondsen. Ze zorgen ervoor dat fondsbeheerders een stabiel inkomen hebben om operationele kosten te dekken, ongeacht de prestaties.

Prestatievergoedingen vind je doorgaans bij hedgefondsen, private equity en venture capital, waar beheerders actief proberen een hoger dan gemiddeld rendement te behalen.

Sommige fondsen combineren beide soorten kosten – met een lagere beheervergoeding + prestatievergoeding, zodat de belangen van de beheerder beter worden afgestemd terwijl de kosten voor beleggers beheersbaar blijven.

Hoewel beide vergoedingen de fondsbeheerders compenseren, introduceert een prestatievergoeding een prestatiegerichte structuur die tot sterke resultaten kan leiden, maar ook risico's met zich mee kan brengen als er geen goede regulering plaatsvindt. Beleggers moeten nagaan of de historische prestaties en risico-gecorrigeerde rendementen van het fonds deze kosten rechtvaardigen.

Zijn hoge kosten te rechtvaardigen? Waarde versus kosten beoordelen

Sommige beleggingsfondsen rekenen hoge kosten en beweren dat hun strategieën tot superieure rendementen of exclusieve kansen leiden. Toch levert niet elk fonds met hoge kosten de meerwaarde die opweegt tegen die kosten. Beleggers moeten beoordelen of de vergoedingen redelijk zijn op basis van risico-gecorrigeerde rendementen, de complexiteit van de belegging en de consistentie van de langetermijnprestaties.

Wanneer hogere kosten gerechtvaardigd kunnen zijn

Bepaalde fondsen kunnen hogere kosten rechtvaardigen door gespecialiseerde expertise, unieke markttoegang of actieve beleggingsstrategieën:

Consistente outperformance

In sommige gevallen kunnen actief beheerde fondsen beter presteren dan hun benchmark, maar dat is niet altijd zo. Beleggers moeten het Sharpe-ratio, Sortino-ratio en de downside capture ratio van een fonds analyseren om te bepalen of hogere kosten resulteren in superieure risico-gecorrigeerde rendementen.

Niche- of illiquide beleggingen

Fondsen die zich specialiseren in opkomende markten, distressed assets of private equity vereisen vaak uitgebreid onderzoek, dealstructurering en langetermijnkapitaal, met als gevolg hogere kosten. Private equity- en venture capital-fondsen rekenen hoge vergoedingen omdat ze investeren in illiquide activa met lange beleggingshorizons.

Geavanceerd risicomanagement & hedgingstrategieën

Sommige hedgefondsen rechtvaardigen hogere kosten door het inzetten van hedging, risico-arbitrage of marktneutrale strategieën, om zo te beschermen tegen neerwaartse bewegingen. Niet alle fondsen verminderen echter daadwerkelijk het risico; beleggers moeten daarom kijken naar historisch neerwaarts risicobeheer, risico-gecorrigeerde prestaties en gedrag in eerdere marktfases.

Wanneer hoge kosten mogelijk niet de moeite waard zijn

Veel actief beheerde fondsen vragen hoge kosten, maar leveren niet altijd een consistent hoger rendement. Beleggers moeten alert zijn als:

Het fonds onder de maat presteert na aftrek van kosten

Als een hedgefonds of private equity-firma er herhaaldelijk niet in slaagt een risico-gecorrigeerde benchmark te overtreffen, dan verminderen de kosten op lange termijn de waarde voor beleggers.

Er vergelijkbare, goedkope alternatieven bestaan

Indexfondsen, smart beta-ETF's en factorgebaseerde fondsen bieden vergelijkbare markttoegang tegen een fractie van de kosten. Beleggers zouden de prestaties van actieve fondsen moeten vergelijken met passieve of semi-passieve alternatieven voordat ze akkoord gaan met hoge vergoedingen.

Prestatievergoedingen stimuleren overdreven risicobereidheid

Sommige feestructuren moedigen beheerders aan om hoog-risico, kortetermijnposities in te nemen om hun eigen vergoeding te maximaliseren. Hedgefondsvergoedingen stijgen vaak aanzienlijk als rendementen boven een bepaalde drempel uitkomen, wat kan leiden tot een focus op kortetermijnprestaties in plaats van langetermijnstabiliteit. Als fondsen geen high-water marks, hurdle rates of clawback-regelingen hebben, kan dit belangenconflicten veroorzaken waarbij fondsbeheerders hun vergoedingen belangrijker vinden dan de stabiliteit voor beleggers.

Conclusie: Beleggingskosten zijn cruciaal voor beleggers

Beleggingskosten hebben een directe invloed op langetermijnrendementen. Het is daarom essentieel om te begrijpen hoe deze kosten zijn opgebouwd. Beheerkosten zorgen voor stabiele inkomsten voor fondsbeheerders, ongeacht prestaties, terwijl prestatievergoedingen beheerders prikkelen om hogere rendementen te behalen, maar ook kunnen aanzetten tot overmatig risico.

Voordat je kapitaal toewijst, is het verstandig om te beoordelen of de feestructuur van een fonds in lijn is met de historische prestaties en risico-gecorrigeerde rendementen. Door beheerkosten en prestatievergoedingen te vergelijken, kun je beter bepalen of de kosten gerechtvaardigd zijn, zeker als er goedkopere alternatieven beschikbaar zijn.

Hoewel kosten onvermijdelijk zijn bij actief beheerde beleggingen, zorgt het kiezen van fondsen met redelijke kostenstructuren ervoor dat je op de lange termijn meer van je winsten kunt behouden.

Saxo België
Italiëlei 124, Bus 101
2000, Antwerpen,
België

Saxo België, handelend onder de naam Saxo, is het Belgisch bijkantoor van Saxo Bank A/S. Primair onder toezicht van de DFSA. In België geregistreerd bij NBB en onder toezicht van de FSMA en NBB.

Neem contact op met Saxo

Select region

België
België