Waarom groene metalen ertoe doen: Lithium, EV-toeleveringsketens & investeringskansen

Elektrische voertuigen, zonnepanelen en batterijopslag zijn afhankelijk van een selecte groep metalen zoals lithium, kobalt, nikkel en koper. Deze materialen – ook wel groene metalen of groene transitiemetalen genoemd – staan centraal in de energietransitie, maar hun toeleveringsketens worden geconfronteerd met complexe uitdagingen.

De wereldwijde productie is sterk geconcentreerd, wat vragen oproept over toegang, prijsvolatiliteit en geopolitieke risico’s. Ondertussen liggen traditionele mijnbouwpraktijken onder vuur vanwege milieuschade en gebrekkige arbeidsnormen. Naarmate de vraag toeneemt, herdefiniëren deze drukpunten de manier waarop deze cruciale mineralen worden gedolven, gereguleerd en gefinancierd.

Wat zijn groene metalen en waarom zijn ze belangrijk

Groene metalen verwijzen naar mineralen die onmisbaar zijn voor technologieën die de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Belangrijke voorbeelden zijn lithium, kobalt, nikkel en koper, essentieel voor batterijen, elektrische voertuigen (EV’s), windturbines en zonne-energiesystemen. Zonder deze materialen zou het merendeel van de infrastructuur voor schone energie niet kunnen functioneren.

Deze metalen zijn cruciaal, niet alleen vanwege hun technische eigenschappen, zoals hoge geleidbaarheid, thermische weerstand en energiedichtheid, maar ook vanwege hun rol in het koolstofvrij maken van belangrijke sectoren in de economie, waaronder transport, energieopwekking en zware industrie. Ze maken elektrificatie, energieopslag en de uitbreiding van het stroomnet mogelijk op de schaal die nodig is om afscheid te nemen van fossiele brandstoffen.

De aanvoer van groene metalen is echter geografisch geconcentreerd, wat risico’s voor de wereldwijde toeleveringsketens met zich meebrengt:

• Lithium. Voornamelijk geproduceerd in Australië (48% van de wereldwijde productie), met grote reserves in de ‘Lithiumdriehoek’ van Chili, Argentinië en Bolivia.
• Kobalt. De Democratische Republiek Congo domineert de productie en is verantwoordelijk voor meer dan 70% van de wereldwijde levering.
• Nikkel. Indonesië is de grootste producent, met ongeveer 50% van de wereldwijde productie.
• Koper. De productie is meer verspreid, maar Chili en Peru zijn samen goed voor ongeveer 40% van de wereldvoorraad.

Deze concentratie leidt tot bezorgdheid over leveringszekerheid, prijsvolatiliteit en geopolitieke risico’s, wat het belang benadrukt van het diversifiëren van bronnen en investeren in duurzame mijnbouwpraktijken.

Toeleveringsketens van EV-batterijen en de opmars van lithium

Elektrische voertuigen (EV’s) en hun batterijen vormen de kern van moderne schone transportsystemen, waardoor hun toeleveringsketens een strategische prioriteit zijn voor overheden en industrieën wereldwijd. De basis van deze keten is een kleine groep materialen – met name lithium, nikkel en kobalt – die bepalend zijn voor de prestaties, duurzaamheid en kostprijs van batterijen.

De vraag naar lithium is de afgelopen jaren sterk gestegen, gedreven door de exponentiële groei van EV-productie en de bredere behoefte aan lithium-ionbatterijen in consumentenelektronica en energieopslag op het net. Volgens het Internationaal Energieagentschap is de vraag naar lithium tussen 2017 en 2022 verdrievoudigd en blijft deze toenemen. Prognoses geven aan dat de vraag naar lithium tegen 2035 bijna zeven keer zo groot kan zijn, afhankelijk van de ontwikkelingen in batterijchemie en het overheidsbeleid.

De wereldwijde toeleveringsketens voor EV-batterijen blijven sterk gecentraliseerd, wat blootstelling aan externe risico’s met zich meebrengt. Zo verwerkt China meer dan 60% van al het lithium ter wereld en beheerst het een groot deel van de mondiale markt voor kathodes en anodes. Deze afhankelijkheid van andere landen voor grondstoffen en raffinage vormt een ernstige kwetsbaarheid, vooral in het licht van handelsconflicten en exportcontroles.

Als gevolg hiervan winnen diversificatiestrategieën aan terrein. De Verenigde Staten, de Europese Unie en Japan streven naar meer binnenlandse capaciteit door te investeren in upstreammijnbouw, midstreamraffinage en downstreamproductie van batterijcellen. Deze inspanningen weerspiegelen de groeiende erkenning dat controle over de toeleveringsketen van EV-batterijen niet alleen een industriële beleidskwestie is, maar ook een vraagstuk van energie- en nationale veiligheid.