NLNL-fundamentals-m

Wat is fundamentele analyse?

Aandelen 4 minuten leestijd
Hans Oudshoorn

Beleggerstrainer SaxoAcademy

Samenvatting:  Fundamentele analyse draait om het vergaren van kennis van en inzicht in bedrijfstakken en individuele bedrijven en geeft antwoord op de vraag ‘wat moet ik kopen?’.


Level: Enige ervaring


Voordat u een aandeel koopt is het belangrijk een analyse te maken om uw beslissing te rechtvaardigen. Hiervoor kunt u gebruik maken van verschillende analysevormen. De bekendste zijn fundamentele en technische analyse, kortweg vaak FA en TA genoemd. Deze twee stromingen staan grofweg tegenover elkaar. Technische analyse draait om de vraag ‘wanneer moet ik kopen?’ en gaat over timing. Fundamentele analyse is het vergaren van kennis van en inzicht in bedrijfstakken en individuele bedrijven en geeft antwoord op de vraag ‘wat moet ik kopen?’.

In dit artikel neem ik u mee in de eerste stappen van de fundamentele analyse. In onderstaande video legt collega Peter Siks eerst de basics uit. De tekst gaat verder na de video.

Selectie van aandelen

Centraal in het werk van een fundamenteel analist staat het jaarverslag en in het bijzonder de winstontwikkeling van een bedrijf. Ook kijkt hij naar wat concurrenten doen. Eigenlijk hoopt hij een informatievoorsprong te krijgen, zodat hij een betere inschatting kan maken over de toekomstige ontwikkeling van een bedrijf en de aandelenkoers dan andere beleggers. Tegenwoordig hoort ook het beoordelen van de algemene economische situatie en de economische verhoudingen tussen landen bij de fundamentele analyse. Sommige fundamenteel analisten verdiepen zich daarnaast in de strategische plannen van een onderneming en nemen het politieke klimaat van een land mee.


Macro-economisch niveau

Een selectie van fundamenteel goede aandelen vindt in stappen plaats, waarbij u de informatie filtert via een trechter.

Selectie van aandelen

Centraal in het werk van een fundamenteel analist staat het jaarverslag en in het bijzonder de winstontwikkeling van een bedrijf. Ook kijkt hij naar wat concurrenten doen. Eigenlijk hoopt hij een informatievoorsprong te krijgen, zodat hij een betere inschatting kan maken over de toekomstige ontwikkeling van een bedrijf en de aandelenkoers dan andere beleggers. Tegenwoordig hoort ook het beoordelen van de algemene economische situatie en de economische verhoudingen tussen landen bij de fundamentele analyse. Sommige fundamenteel analisten verdiepen zich daarnaast in de strategische plannen van een onderneming en nemen het politieke klimaat van een land mee.


Macro-economisch niveau

Een selectie van fundamenteel goede aandelen vindt in stappen plaats, waarbij u de informatie filtert via een trechter.


nlnl-fundamentals-funnel

Het proces bestaat dus uit drie fasen,;het zwaartepunt van de analyse ligt bij de meso- en microfase. De eerste fase van het selectieproces betreft het niveau van de internationale en nationale economie, het macro-economische niveau. Om een beeld hiervan te krijgen kijkt u vooral naar de ontwikkeling van:

  • De conjunctuur

    Oftewel de trend van de wereldwijde economie. In welke regio of welke landen is het economisch zomer of winter? De ontwikkeling van het Bruto Nationaal Product (BNP) en de werkgelegenheid (werkloosheid) zijn twee variabelen om goed in de gaten te houden

  • De rente

    Dit is de prijs van geld. De hoogte van de rente is afhankelijk van de looptijd van de afspraak. Hoe langer, hoe hoger de rente. Eigenlijk bestaat er niet één rente. Waar het om gaat: een hogere rente verhoogt financieringskosten voor bedrijven en gezinnen, die lenen dan minder snel geld om te investeren of te consumeren. Een hogere rente zorgt er voor dat de economie afkoelt.

  • De inflatie

    Dit is de stijging van de prijs van goederen en diensten. Inflatie komt vaak voor als het goed gaat met de economie. Overigens is een beetje inflatie gezond voor een economie. Als goederen in de toekomst duurder worden, ontstaat de neiging de goederen nu te kopen in plaats van later.

    Of u later meer kunt kopen omdat u gespaard hebt, hangt niet alleen af van de hoogte van de rente. De rente gecorrigeerd voor inflatie heet de ‘reële rente’. Aan de hand van deze rente weet u of uw spaargeld ook meer koopkracht oplevert. Ontvangt u 1% rente en stijgen de prijzen 2%, dan is sprake van een reële rente van -1%. Ondanks dat u rente ontvangt, gaat u er dus op achteruit.

  • Wisselkoersen

    Landen en economische unies drijven handel met elkaar. Nederland exporteert bijvoorbeeld veel bier naar en importeert farmaceutische producten uit de Verenigde Staten. Bij het afrekenen van de goederen maken landen gebruik van hun eigen munteenheid, ook wel valuta genoemd. Een verandering van de wisselkoers leidt tot prijsveranderingen van goederen en deze prijsveranderingen beïnvloeden op hun beurt de handelsstromen tussen landen.



Meso-economie

Nadat u op macroniveau een rondje langs de velden hebt gemaakt, is het tijd om in te zoomen op afzonderlijke bedrijfstakken. Een bedrijfstak is de verzamelnaam voor bedrijven die actief zijn in dezelfde sector, bijvoorbeeld bierproducenten of energieleveranciers. De groeivooruitzichten van een bedrijfstak worden sterk bepaald door de fase van de levenscyclus waarin de producten of diensten van de bedrijfstak zich bevinden. Zoals u kunt zien in onderstaande figuur is de groei (afzet) in de eerste fasen van de levenscyclus het sterkst. Naarmate de cyclus vordert, neemt de groei af.

nlnl-fundamentals-visuasl2

Bedrijfstakken die zich richten op online shopping of biobrandstof (relatief nieuwe diensten/producten) laten een sterke groei zien. Dit in tegenstelling tot bedrijfstakken die zich bezig houden met afwasmachines of tuingereedschap. Bij deze gevestigde orde is de rek er wel uit. Als u eenmaal weet in welke fase van de cyclus een bedrijfstak zit, moet u nog weten hoe conjunctuur- en valutagevoelig de bedrijfstak is.

  • Conjunctuurgevoeligheid

    Gaat het minder goed met de economie? Grote kans dat u die verre reis uitstelt en dat de nieuwe auto iets minder luxe wordt. Wel blijft u boodschappen doen bij de buurtsuper en doet de kachel wat hoger als het koud is. Anders gezegd, de vraag naar luxe goederen en diensten is gevoeliger voor veranderingen in de conjunctuur dan de vraag naar eerste levensbehoeften. Over het algemeen geldt: hoe gevoeliger een bedrijfstak is voor veranderingen in de conjunctuur, hoe meer de afzet en daarmee de productie en winstgevendheid worden beïnvloed.

    Aandelen van ondernemingen die in conjunctuurgevoelige bedrijfstakken actief zijn worden ‘cyclische aandelen’ genoemd. Voorbeelden van deze aandelen zijn ArcelorMittal, LVMH, Randstad en TUI AG. Vaak laat de koers van deze aandelen grote uitslagen zien bij wisselingen van het economisch seizoen. Tegenover de cyclische staan de ‘niet-cyclische’ of ‘defensieve aandelen’. Dit zijn aandelen van ondernemingen in minder conjunctuurgevoelige bedrijfstakken, zoals Ahold Delhaize, Heineken en Unilever. Deze aandelen kennen meestal een wat rustiger koersverloop en een historie van stabiele dividenduitkeringen. Om deze redenen ziet u ze veelal bij langetermijnbeleggers terug in de portefeuille.


  • Valutagevoeligheid

    Tegenwoordig kunt u met een paar muisklikken online een vliegticket boeken dat u in euro’s betaalt. De luchtvaartmaatschappij heeft aan de kostenkant echter te maken met andere valuta. Alleen al bij het opstijgen, verbruikt een Boeing net zo veel brandstof als een personenauto gemiddeld in een heel jaar. Voor brandstof (kerosine) is aardolie nodig en de Boeing zelf kost ook een flinke duit. Dollars welteverstaan. Al eerder heeft u gelezen hoe veranderingen in de wisselkoers invloed hebben op handelsstromen; voor bedrijfsresultaten geldt hetzelfde. Valutagevoeligheid betekent dat omzet en winst van een bedrijfstak sterk beïnvloed worden door veranderingen in wisselkoersen.

    De luchtvaart- en internationale transportsector zijn dollargevoelige bedrijfstakken, maar ook bedrijven met activiteiten in de Verenigde Staten of bedrijven die actief zijn in wereldmarkten waar de prijzen in dollars worden uitgedrukt. Voorbeelden van aandelen zijn Air France-KLM en de Belgische biergigant AB Inbev. Laatstgenoemde bedrijf haalt zo’n 35% tot 40% van de omzet in de Verenigde Staten en nog eens 40% in Latijns-Amerika. Ook ArcelorMittal verkoopt zijn staalproducten in dollars, terwijl de kosten grotendeels in euro’s worden gemaakt (het bedrijf heeft wel een groot deel van hun schulden, obligaties, in dollars uitstaan; dit dempt het valuta-effect). Overigens vormt de Europese financiële sector een uitzondering, op de verzekeraars Aegon en Allianz na. Deze bedrijven hebben wel een groot deel van hun activiteiten in de Verenigde Staten en zijn daardoor gevoelig voor fluctuaties van het belangrijkste valutapaar.


Micro-economie

In deze laatste fase gebruikt u een vergrootglas en richt u zich op individuele bedrijven. Er zijn verschillende bronnen van informatie waarmee u de huidige gang van zaken en de toekomst van een onderneming kunt analyseren. Van uitspraken van het management in de pers, analistenadviezen en aandeelhoudersvergaderingen, tot de glazen bol van de buurvrouw. Leuk allemaal, maar het is belangrijk zelf een kritische blik te werpen op bedrijven, wilt u succesvol worden op de beurs. Maken ze veel winst? Hebben ze veel schuld? Om hier antwoord op te geven wordt vaak gebruik gemaakt van financiële kengetallen. Dat zijn ratio’s waarmee u de financiële situatie van een onderneming kunt meten en beoordelen. Aangezien u de ratio’s uit het jaarverslag en vooral uit de balans en de winst- en verliesrekening haalt, is het van belang hier kennis van te krijgen.


Het jaarverslag

Een jaarverslag is een overzicht wat er het afgelopen jaar is gebeurd. Het betreft niet alleen financiële zaken. De meeste jaarverslagen beginnen met een bericht van de directie aan de aandeelhouders en een samenvatting van de ontwikkelingen van het afgelopen jaar en aandachtspunten voor de toekomst. Daarna volgt de jaarrekening, deze bestaat uit:

  • De winst- en verliesrekening

    Een weergave van de opbrengsten en kosten van een onderneming in één jaar. Wordt ook wel ‘resultaten-’ of ‘exploitatierekening’ genoemd. Te belangrijk om hier kort te bespreken, wordt vervolgd in het volgende artikel over Winstcijfers onder de loep.


  • De balans

    Een overzicht op een bepaalde datum van de bezittingen, van gebouwen en machines tot patenten, en het geld dat een onderneming nog tegoed heeft (vorderingen). Deze informatie staat aan de linkerkant van de balans en wordt ook wel ‘activa’ genoemd. Aan de rechterkant staan de ‘passiva’, oftewel de schulden. Het bedrag waarmee de bezittingen de schulden overtreffen wordt het ‘eigen vermogen’ genoemd. Dit bestaat uit de inleg van aandeelhouders, ingehouden bedrijfswinsten en reserves. De balans biedt belangrijke informatie over het vermogen van een onderneming en de wijze van financiering.


  • Het kasstroomoverzicht

    Een staatje van alle geldstromen van een onderneming in één jaar. Niet alle ondernemingen nemen dit op in hun jaarverslag, grote beursgenoteerde ondernemingen zijn het verplicht. Voor jou minder relevant.


  • Een toelichting op de jaarrekening

    Een accountantsverklaring. Kloppen de cijfers? Een accountant doet de check en als het klopt volgt een akkoord.

Een aardig boekwerk zo’n jaarverslag, maar u hoeft het echt niet uit uw hoofd te leren om een onderneming fundamenteel tegen het licht te houden. Samengevat gaat fundamentele analyse over de selectie van aandelen. Deze selectie vindt in drie fasen plaats: macro-, meso- en micro-economisch. Centraal in het werk van een fundamenteel analist staat het jaarverslag en in het bijzonder de winstontwikkeling van een bedrijf.

Klaar om te beginnen?

Een rekening openen doet u geheel online in drie eenvoudige stappen.

Beleggen kent risico’s, uw inleg kan minder waard worden.

De informatie op deze pagina is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als een individuele aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De beloning van de auteur van dit artikel staat/stond/zal niet direct of indirect in relatie (staan) met zijn specifieke aanbevelingen of standpunten. Ondanks het feit dat Saxo Nederland alle zorgvuldigheid in acht neemt bij het samenstellen en onderhouden van deze pagina's, en daarbij gebruik maakt van bronnen die betrouwbaar geacht worden, kan Saxo Nederland niet instaan voor de juistheid, volledigheid en actualiteit van de geboden informatie. Indien u zonder verificatie of advies gebruikmaakt van de verstrekte informatie, doet u dat voor eigen rekening en risico. Aan de informatie op deze pagina's kunnen geen rechten worden ontleend. Saxo Nederland is een handelsnaam van Saxo Bank A/S. Beleggen brengt risico’s met zich mee. Uw inleg kan minder waard worden. Meer informatie over de specifieke productrisico’s kunt u lezen op de productpagina’s. 

Saxo Nederland
Barbara Strozzilaan 310
1083 HN Amsterdam,
Nederland

Neem contact op met Saxo

Selecteer regio

Nederland
Nederland