Het belang van liquiditeit bij opties
Aandelen opties 5 minuten leestijd
Peter Siks
Beleggerstrainer SaxoAcademy
Samenvatting: Hoe optieliquiditeit werkt en welk effect dit kan hebben voor de belegger
Voor een kleine – met alle respect! – optiebelegger zal een onderwerp zijn waarvan hij of zij denkt: “Het zal wel”. Dit is echter in de meeste gevallen niet terecht. De liquiditeit van opties is voor vrijwel iedere optiebelegger van belang. In dit artikel bespreek ik een aantal factoren die van invloed zijn op de liquiditeit van opties en wat de (mogelijke) gevolgen daarvan zijn voor u als belegger. Deze strategieën zijn alleen bedoeld voor gevorderde beleggers die goed weten hoe opties werken.
De onderliggende waarde zelf
Een optie is een afgeleid instrument en hoe beter de liquiditeit in het onderliggende instrument is, hoe beter de liquiditeit in het afgeleide instrument zal zijn. Om te bepalen of een onderliggende waarde liquide is kunt u kijken naar:
- Wat is het gemiddelde volume van een aandeel?
In onderstaand screenshot ziet u dat u de mogelijkheid heeft om het gemiddelde volume te tonen.
Bron: Overzicht aandelen Europa - Saxo Bank
- Wat is de bied-laat spread van het aandeel?
En u snapt wel: hoe kleiner de spread, hoe meer liquide. - Is de onderliggende waarde quote driven of order driven?
Denk bij quote driven bijvoorbeeld aan ETF’s waarbij marketmakers quotes afgeven voor die ETF’s en op die manier de liquiditeit verzorgen. Voor de meeste aandelen geldt dat deze order driven zijn. Dit betekent dat alle orders van alle marktparticipanten de liquiditeit zijn. - De koers van de onderliggende waarde.
Dit geldt niet altijd, maar de liquiditeit van ‘dure’ aandelen (Ackermans & Van Haaren) kan lager zijn dan ‘goedkopere’ aandelen (AB Inbev, KBC Group). Dit kan dan van invloed zijn op de liquiditeit van de bijbehorende opties.
Het type optiemarkt
De Belgische optiebelegger moet al enkele jaren vrede nemen met ‘volle optieschermen’ voor slechts een handvol Belgische onderliggende waarden. Omwille van die reden is ze dus vaak actiever op de Amsterdamse- en Amerikaanse markt. De Amsterdamse optiebeurs heeft bijvoorbeeld altijd haar best gedaan om ervoor te zorgen dat er voor iedere optieserie een zichtbare quote aanwezig is (zowel bied- als laatprijs). Dit is voor andere markten of onderliggende waarden niet altijd het geval. Het kan namelijk ook zo zijn dat er gewerkt wordt met een ‘request for quote’. Dan moet er dus een quote aangevraagd worden. Eerder zijn de bied- en laatprijzen niet zichtbaar. Dit komt de liquiditeit niet ten goede want een belegger heeft geen exact idee waar de optieprijs zich bevindt.
Daarnaast is het van belang of de marketmakers verplicht zijn om te stellen (bied- en laatprijzen afgeven) of dat ze voordelen krijgen als ze daadwerkelijk stellen. Denk bij dat laatste aan meer bandbreedte richting de beurs of korting op de beurskosten als ze bijvoorbeeld meer dan 99% van de tijd aanwezig zijn in de markt met quotes.
Tot slot kennen veel beurzen de mogelijkheid om over te gaan tot een ander markttype: de zogenaamde ‘fast market’, waar een versoepeling geldt voor bepaalde regels. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat de spreads wijder mogen en dat het volume van de bied- en laatprijzen kleiner mag zijn in bijzondere marktomstandigheden. Een fast market kan dus negatief zijn voor de optieliquiditeit.
De opties zelf
Om een inschatting te maken van de liquiditeit van de specifieke optieserie zijn er nog wel een paar zaken om op te letten. Hieronder vindt u er een aantal:
De bied-laatspread van de optie
U kunt hierbij als vuistregel hanteren dat een verschil van minder dan 1,25% tussen de bied-laatspread en de koers van de onderliggende waarde gezien wordt als liquide. Dus als een aandeel € 50 kost, is een verschil tussen de bied- en laatprijs van € 0,62 nog te classificeren als liquide volgens deze regel.De looptijd van de optie
Naarmate de looptijd van de opties langer wordt zal de bied- laatspread wijder worden. Dit is in onderstaand voorbeeld van Shell goed te zien. De eerste afloopmaand (augustus) staat gesteld op € 0,02; de opties met een looptijd van bijna anderhalf jaar gesteld staan op € 0,06. (Beide vallen wel ruim binnen de 1,25% regel).
Bron: Voorbeeld Shell opties (klasse RD) - Saxo Bank
- Hoeveel opties er al verhandeld zijn geweest op de dag zelf
Deze kolom vindt u onder ‘Cum. volume’. Ook zichtbaar in bovenstaand screenshot.
De ‘open interest’
Dit vertelt u ook iets over de liquiditeit van de optie. Dit zijn namelijk het aantal openstaande contracten van die betreffende optieserie. (Dit is alleen zichtbaar in Saxo ProTrader).Het bied- en laatvolume
In het screenshot van Shell was te zien dat er in C RD AUG 15 2020 het biedvolume 2.398 stuks bedroeg. Als we dit vergelijken met bijvoorbeeld ASR kunt u zien dat het bij de laatste beduidend lager is. De C ASR AUG 2020 29 heeft een biedprijs van € 0,73 voor maar 50 stuks!
Bron: Voorbeeld Shell opties (klasse ASR) - Saxo Bank
Liquiditeit is ongrijpbaar
Het is belangrijk dat u zich realiseert dat liquiditeit altijd een momentopname is. Zeker als de onderliggende aandelen sterk bewegen, kan dat van invloed zijn op de liquiditeit van de afgeleide instrumenten. Liquiditeit is in die zin fluïde: het ene moment aanwezig en het volgende moment kan het als sneeuw voor de zon verdwenen zijn. In de praktijk kan dat betekenen dat er nog wel quotes zijn, maar dat de spreads veel wijder zijn en dat het volume dat gehandeld kan worden op die prijzen veel lager is. In maart en april 2020 (zeer woelige periode wegens Coronacrisis) was dit bij een aantal gevallen heel duidelijk zichtbaar.
De gevolgen voor u als belegger
Het kan uiteraard goed mogelijk zijn dat u alleen handelt in (zeer) liquide opties. Dat is prettig: u weet dan dat u eenvoudig grote optieorders kunt plaatsen – op een krappe spread - die geen tot weinig markt impact hebben. Juist bij minder liquide opties is het voor u als belegger van belang dat u niet met te grote orders werkt en dat u scherp (maar wel realistisch) limiteert. Handelen aan de markprijs in laag liquide optieseries is niet zo verstandig!
En vooral in minder liquide optieseries kan hectiek in het onderliggende aandeel zorgen voor minder liquiditeit in de op dat aandeel genoteerde opties. Zeker als u dan móet handelen (vanuit margin-overwegingen bijvoorbeeld), kan dat heel vervelend uitpakken. Houd hier dus rekening mee bij het innemen van positie: is het onderliggende aandeel liquide genoeg zodat ik er ook weer uit kan op een normale manier?
Conclusie
De Belgische optiebelegger beschikt momenteel niet over de meest volwassen thuismarkt, maar kan heel eenvoudig beleggen in markten zoals Amsterdam en New York die dat wel zijn. Volle optieschermen, vrijwel altijd krappe spreads en voldoende volume. Maar markten kunnen snel veranderen, dat hebben we in maart van dit jaar gezien. Dan kan de liquiditeit er opeens heel anders uitzien. Houd hier rekening mee, u wilt natuurlijk niet voor onaangename verassingen komen te staan!